جامعهرفاه و تامین اجتماعی

آموزش و پرورش فقیرتر می‌‎شود/ سهم ۸ و نیم درصدی در کل بودجه ۱۴۰۱

لایحه بودجه سال ۱۴۰۱ که با چند روز تاخیر ۲۱ آذر امسال به مجلس ارائه شد، موجی از نگرانی‎ها را در بین کارشناسان حوزه‌های مختلف به وجود آورده است. کارشناسان آموزش و پرورش بر این باورند که بودجه تعیین شده برای این بخش حرکتی رو به عقب و ناامیدکننده است.

هر سال نیمه دوم آذر مباحث مربوط به بودجه اوج می‌‎‌گیرد؛ مباحثی که در سال‎های اخیر از سطح کارشناسی فراتر رفته و نظر عموم مردم را هم به خود جلب کرده است. امسال نیز هنوز چند ساعتی از ارائه لایحه بودجه به مجلس نگذشته بود که انبوهی اظهارنظر کارشناسی و غیر کارشناسی درباره بند‎های مختلف این لایحه بیان شد. هر چند توجه عموم بیشتر به مواردی مانند بودجه نهاد‎های خاص، افزایش نجومی عوارض خروج و … جلب شد، اما مواردی مانند بودجه آموزش و پرورش و بهداشت و درمان به عنوان مواردی که زندگی شهروندان را سخت تحت تاثیر قرار می‎‌دهد نیز مورد توجه قرار گرفت. این در حالی است که نیم نگاهی به بودجه آموزش و پرورش در لایحه بودجه ۱۴۰۱ مشخص می‎کند در این زمینه ابهام وجود دارد.

 

سهم آموزش و پرورش از بودجه

بر اساس لایحه ارائه شده به مجلس، بودجه عمومی امسال ۱۵۰۵ هزار میلیارد تومان است. سهم آموزش و پرورش از این رقم ۱۳۱ هزار و ۲۰۶ میلیارد و ۶۰۱ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان است، یعنی چیزی حدود هشت و نیم درصد کل بودجه.

محمد رضا نیک‌‎نژاد، کارشناس آموزش و پرورش در این باره به خبرآنلاین می‎‌گوید: در حالی سهم آموزش و پرورش از کل بودجه حدود هشت و نیم درصد است که نه تنها بر اساس استاندارد‎های بین‌‎المللی این سهم باید حدود ۲۰ درصد باشد که در سند تحول بنیادین نیز تاکید شده است که این سهم هیچ‎گاه نباید از ۲۰ درصد کمتر شود. به جز این، امسال نسبت به سال‎های گذشته سهم آموزش و پرورش از کل بودجه کمتر شده، چنانکه این سهم در بودجه ۱۴۰۰ حدود ۱۲ درصد بود.

او تاکید می‎کند: این اتفاق به معنای این است که آموزش و پرورش که همین الان با انبوهی از مشکلات مواجه است، از فقر مزمن رنج می‌برد و سال آینده با تصویب بودجه پیشنهادی فقیرتر می شود. افزایش کلی بودجه آموزش و پرورش که حدود ۱۶ درصد بوده هم بر این فقر دامن می‎زند، چرا که در خوشبینانه‌ترین حالت این بخش حدود ۲۵ درصد کمتر از میزان تورم، افزایش بودجه داشته است.

 

ابهام بیشتر در بودجه آموزش و پرورش

جز نقدی که به میزان بودجه در نظر گرفته شده برای آموزش و پرورش در لایحه بودجه امسال وارد است، ردیف‎‌های بودجه‌ای به گونه‌ای تعیین شده که نه تنها ابهامات گذشته وجود دارد که بر غیرشفاف بودن بودجه افزوده است. در سال‎های اخیر بار‎ها این نقد مطرح شده که ابهام در ردیف‎‌های بودجه‌ای باعث می‎‌شود بودجه اختصاص یافته در جای مناسبش خرج نشود. در سال‎های اخیر تلاش شده تا حد ممکن دقیقا مشخص شود هر بخش از پول تعیین شده در بودجه کجا خرج می‌شود، اما در کمال تعجب شاهد هستیم که دولت سیزدهم در اولین لایحه تقدیمی خود بودجه‌‎ای غیر شفاف ارائه داده است.

نیک‎نژاد در این زمینه به گزارش مرکز پژوهش‎های مجلس که در دی سال گذشته درباره غیر شفاف بودن بودجه آموزش و پرورش نوشته شده، اشاره می‎‌کند و می‎‌گوید: در بودجه ۱۴۰۰ در حالی که مواردی مانند بودجه شیر مدارس، سرانه دانش‎‌آموزی و … مشخص بود، این ایراد گرفته شد که بودجه غیر شفاف است، حال آنکه در بودجه امسال مواردی کلی بیان شده و به صورت مشخص محل‎های خرج بودجه تعیین نشده است.

اشاره او به ردیف‌‎های بودجه‎‌ای آموزش و پرورش است که در جدول شماره ۷ لایحه بودجه قید شده است. در این جدول عناوینی مانند برنامه راهبردی و توسعه همکاری‎های بین‌‎المللی، برنامه توسعه و ارتقای تربیت بدنی، ورزش و سلامت دانش‌‎آموزان، برنامه حمایت و ارتقای تحصیلی افراد لازم التعلیم و ایاب و ذهاب دانش‌‎آموزان مناطق محروم، مرزی و عشایری و حاشیه شهر‎ها و تغذیه دانش‌‎آموزان مداس شبانه روزی، شیر و تغذیه مدارس و کمک به تامین سرانه مدارس و … عنوان و رقم ‎هایی جلو آنها درج شده است. در واقع بودجه‌‎نویسان جای اینکه هر ردیف را محاسبه کنند و کار کارشناسی روی آن انجام دهند، موارد مختلف را در کنار هم قرار داده و رقمی را پیشنهاد داده‌اند؛ رقمی که معلوم نیست چقدرش برای چه کاری خرج می‌شود.

 

ردیف متفرقه برای رتبه‌‎بندی

چهارشنبه ۲۴ آذر خبری مبنی بر این منتشر شد که لایحه رتبه‎ بندی معلمان به تصویب رسیده است. البته این خبر به شکل‌‎های دیگری هم بیان شد، مثلا اینکه عنوان شد مجلس به اجرای رتبه‌‎بندی رای داد یا کف حقوق معلمان به هشت میلیون تومان رسید و …  . آنچه اخیرا به تصویب رسیده در واقع تعیین رقمی برای اجرای رتبه‌بندی معلمان در شش ماه دوم سال جاری است. برای این منظور ۱۲ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان در نظر گرفته شده است و این رقم برای اجرای رتبه‎بندی در سال آینده هم دقیقا دو برابر و در لایحه بودجه درج شده است. مهرداد ویس کرمی، عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس در این باره عنوان کرد: کف حقوق معلمان هشت میلیون تومان است و هیچ معلمی کمتر از این رقم دریافتی ندارد. علاوه بر هشت میلیون حقوقی که همه معلمان خواهند گرفت مابقی حقوق متناسب با میزان تحصیلات، جایگاه، عملکرد، سوابق کاری و … در حقوق آنها لحاظ می‌‎شود.

مشکلی که در این بین وجود دارد این است ارقام تعیین شده برای طرح رتبه‎ بندی که سال‎هاست معلمان به عنوان یکی از اصلی‎ترین مطالبات خود آن را مطرح می‌کنند نمی‌‎تواند تضمین‎ کننده اجرای کامل و درست طرح باشد. حتی اگر بگوییم رقم تعیین شده برای اجرای طرح رتبه‌‎بندی در شش ماه دوم امسال جوابگو باشد، چطور دقیقا سال بعد هم با همین رقم طرح قابل اجرا خواهد بود؟

نیک‎نژاد در این زمینه می‌‎گوید: علاوه بر رقم تعیینی برای اجرای طرح و گذشته از اینکه طرح بر اساس گفته ‎های خود نمایندگان و مسئولان دولتی به گونه‌‎ای قرار است اجرا شود که با اصل آن متفاوت است، تعیین بودجه آن در جدولی جداگانه یعنی جدول شماره ۹ لایحه و منبع تامین بودجه مشکلاتی به وجود می‎ آورد. در واقع این طرح در جدولی متفرقه قرار گرفته و جزء ردیف‎های متفرقه است. ردیف ‎های متفرقه ردیف ‎هایی هستند که تامین بودجه آنها به منابع دولت تکیه ندارد که این خود می‌‎تواند مشکل ایجاد کند و اجرای طرح را به تعویق بیندازد یا طرح نصفه نیمه اجرا شود که نتیجه آن ادامه نارضایتی معلمان است.

هر چند لوایح بودجه ارائه شده از سوی دولت‎های مختلف همواره مشکلات متعددی داشته، اما اولین لایحه ارائه شده از سوی دولت سیزدهم ابهامات و کاستی‌هایی دارد که می‌‎تواند مشکلات عدیده‌‎ای به وجود آورد. حداقل در حوزه آموزش و پرورش لایحه ارائه شده نیازمند بازنگری است. این بازنگری باید شامل افزایش سهم آموزش و پرورش از بودجه کل و همچنین ابهام‎زدایی از آن باشد.

نمایش بیشتر

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا