تاثیر چشمگیر معدل مقطع متوسطه در کنکور/ ۷۰ درصد رتبه‌های زیر ۳ هزار کنکور، معدل بالا دارند
رئیس مرکز سنجش و پایش کیفیت آموزشی وزارت آموزش و پرورش با اشاره به همبستگی مستقیم و معنادار میان کسب رتبه‌های بالای کنکور با دانش‌آموزان معدل بالا، به تجمع معدل‌های بالا در پشت کنکور نیز اشاره کرد و گفت: نتایج نشان می‌دهد قریب به ۷۰ درصد معدل بالاهای سال جاری، همان رتبه‌های زیر ۳۰۰۰ کنکوراند که ۳۰ درصد مربوط به سال گذشته است و اینها تجمیع شده و این تعداد معدل بالا، پشت کنکوری می‌شوند.
خسرو ساکی به بررسی مصوبه کنکوری شورای عالی انقلاب فرهنگی پرداخت و در این باره اظهار کرد: تا زمانی که آیین‌نامه اجرایی این مصوبه در شورای سنجش و پذیرش دانشجو به تصویب نرسد، نمی‌توان درباره جزئیات آن به صورت دقیق اظهار نظر کرد و پاسخ به بسیاری از سوالات، منوط به تصویب آیین‌نامه اجرایی است.
وی در ادامه درباره ترمیم معدل برای کنکور سراسری نیز توضیح داد و گفت: ما ترمیم معدل نداریم و مصوبه کنونی ما مربوط به ترمیم نمره است؛ به این معنا که اگر دانش‌آموزی نمره پایینی در دروس تخصصی یا عمومی که به عنوان سابقه تحصیلی در سازمان سنجش به صورت مثبت در نتایج انتخاب رشته‌محل‌های با آزمون، اعمال می‌شود، کسب کرده باشد می‌تواند دوباره در همان درس آزمون دهد و اگر نمره جدیدش بالاتر باشد برای سازمان سنجش ارسال می‌کنیم.
رئیس مرکز سنجش و پایش کیفیت آموزشی وزارت آموزش و پرورش ادامه داد: اگر در آینده معدل، مبنا باشد، در آیین‌نامه اجرایی مشخص می‌شود. فعلا برای موضوع ترمیم معدل مصوبه‌ای نداریم.
ساکی در پاسخ به اینکه نتایج یک سال چگونه با سال‌های دیگر مقایسه می‌شود؟ گفت: برای این کار از تکنیک‌هایی تحت عنوان همترازسازی بهره گرفته می‌شود که هم در حین طراحی سوال و هم در حین تحلیل و اعمال نتایج انجام می‌شود که توسط متخصصین انجام می‌شود.
وی ادامه داد: در سازمان سنجش همترازسازی برای نمرات و در مرکز سنجش آموزش و پرورش، همترازسازی سوالات با سال‌های قبل انجام می‌شود.
رئیس مرکز سنجش و پایش کیفیت آموزشی وزارت آموزش و پرورش درباره این ابهام و پرسش پیرامون همترازی مبنی بر آنکه «در سال ۹۸ در رشته تحربی تعداد داوطلبان که معدل ۱۹ تا ۲۰ کسب کردند ۴۹ هزار نفر و در سال ۹۹ حدود ۷۳ هزار نفر است و هیچ‌گونه همترازی صورت نگرفته است» گفت: اطلاعات صحیح نیست. اینکه فقط به فراوانی اشاره کنیم، غلط انداز است. یک سال ممکن است تعداد شرکت‌کنندگان در رشته‌ای ۲۸۰ هزار نفر و سال دیگر ۲۲۰ هزار نفر باشد. معلوم است که در طبقه معدلی ۱۹ تا ۲۰ در سالی که تعداد شرکت‌کنندگان کمتر بوده، عدد کمتری را نشان می‌دهد.
ساکی افزود: ما مرجع اعلام آمار مربوط به نمرات دانش‌آموزان هستیم. در رشته علوم تجربی در سال ۹۸، تعداد دانش‌آموزانی که نمره بین ۱۹ تا ۲۰ دارند، ۱۳ هزار و ۴۴۳ نفر هستند (۶.۱۶ درصد) و سال ۹۹ نیز این عدد ۸۹۷۹ نفر هستند ( ۴.۰۶ درصد). در سال ۱۴۰۰ نیز این عدد ۱۰ هزار و ۲۶۸ نفر هستند ( ۴.۷۷ درصد) و اینگونه نتیجه می‌گیریم که دامنه تغییرات چهار تا شش درصد است. یعنی در هر سه سال، پنج تا شش درصد دانش‌آموزان ما در رشته تجربی که رشته‌ای پرترافیک است و سطح بالایی دارد، در این طیف قرار دارند.
وی ادامه داد: در اینجا این سوال مطرح می‌شود که آیا با توجه به اینکه سؤالات آموزش و پرورش، ملاک محور و سوالات سازمان سنجش، هنجار محور هستند، قدرت تفکیک یکسانی دارند؟. در حال حاضر آزمون‌های نهایی ما قدرت تفکیک دارد، اما نه به اندازه‌ای که بین صندلی‌های مختلف دانشگاه‌ها تفکیک ایجاد کند. وقتی قرار است ۶۰ درصد سهم سوابق تحصیلی باشد باید این قدرت را بالا ببریم.
رئیس مرکز سنجش و پایش کیفیت آموزشی وزارت آموزش و پرورش تصریح کرد: اگر هدف آزمون‌های سراسریِ شبیه کنکور با آزمون‌های سراسریِ شبیه امتحان نهایی، همسوسازی نشوند، همچنان قدرت تفکیک مورد سؤال است؛ مگر آنکه به سمتی حرکت کنیم که سؤالات ملاک‌محوری که اکنون داریم، قدرت تفکیکی پیدا کنند تا بتوانند پیش‌بینی نتایج هنجاری را داشته باشند و دانش‌آموز را رتبه‌بندی کنند.
ساکی با بیان اینکه در سال ۹۸، ۱۰۰ نفر، در سال ۹۹، ۶۳ نفر و در سال ۱۴۰۰، ۱۱۱ نفر در رشته تجربی معدل ۲۰ کسب کرده‌اند، اما اینکه چگونه می‌خواهیم بین اینها تمیز قائل شویم یک سؤال اساسی است عنوان کرد: برای این موضوع در ضابطه کلی و آیین نامه اجرایی راهکارهایی دیده شود. در ضابطه کلی، شورای عالی انقلاب فرهنگی، ترکیبی به این موضوع نگاه کرده و تصویب کرده است که ۶۰ درصد سهم سوابق تحصیلی و ۴۰ درصد سهم کنکور سراسری باشد که در واقع آن ۴۰ درصد به کمک ۶۰ درصد آمده است تا رتبه‌بندی ایجاد کند.
وی افزود: در واقع نیامدند آزمون هنجاری یعنی کنکور را حذف کنند، به همین علت است که آن قدرت تفکیکی که نمی‌تواند آزمونِ ملاکی ما ایجاد کند، کنکور ایجاد می‌کند و این موضوع در آیین‌نامه اجرایی دقیق‌تر تبیین می‌شود.
رئیس مرکز سنجش و پایش کیفیت آموزشی وزارت آموزش و پرورش درباره چرایی تاثیر صرفِ امتحانات پایه دوازدهم در کنکور گفت: معتقدیم تمام پایه‌های تحصیلی ارزشمند هستند و اگر ارزشمند نبودند که برگزار نمی‌کردیم؛ پایه‌های تحصیلی در آموزش و پرورش حالت سلسله مراتبی دارند و پایه بالاتر حالت ذو مراتب دارد و علاوه بر آن پایه، هدف پایه‌های پایین‌تر را در آن مستتر است.
ساکی اضافه کرد: برابری و عدالت در کیفیت آموزش در اقصی نقاط کشور وجود ندارد؛ یعنی اینکه بگوییم کیفیت آموزش در سیستان و بلوچستان با کیفیت آموزش در تهران و خراسان رضوی، یکسان است، اینگونه نیست. در کنکور سراسری با اعلام ضرایب مناطق محروم، به نوعی این نابرابری را جبران کردند؛ همان روش را می‌توانند برای پذیرش در رابطه با معدل دانش‌آموزان نیز اعمال کنند؛ یعنی به آن منطقه محروم ضریبی بدهند که آن نابرابری در ارائه خدمات، به نحوی به عدالت در فرصت‌ها نزدیک شود.
وی با اشاره به اینکه با مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی، شاهد یادگیری مستمر، پیوسته و عمیق شدن یادگیری خواهیم بود گفت: یادگیری عمیق در سوالات تشریحی، بیشتر از سوالات چهارگزینه‌ای است. زیرا در تست، مدل «انتخابِ پاسخ» است، البته آنجا هم امکان طراحی سؤال در سطوح بالای یادگیری وجود دارد، ولی در سوالات تشریحی، مدل «تولیدِ پاسخ» است و وقتی می‌خواهید انتخاب کنید، فرایندهای ذهنی کمتری را صرف می‌کنید. ضمن آنکه در سوالات چهارگزینه‌ای، سرعت و تکنیک جای استدلال را گرفته است.
رئیس مرکز سنجش و پایش کیفیت آموزشی وزارت آموزش و پرورش افزود: با مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی شاهد کاهش آسیب‌های روانی ناشی از یک آزمون چند ساعته خواهیم بود. همچنین توجهِ بیشتر به کتب درسی است، زیرا کتب درسی، نقشه علمی و مفهومی نظام تعلیم و تربیت جمهوری اسلامی هستند.
ساکی با اشاره به فرصتی که برای ترمیم نمرات وجود دارد و هر دانش آموزی در صورت تمایل می‌تواند از آن استفاده کند گفت: بین ۱۴ هزار رتبه زیر ۳۰۰۰ در گروه‌های آزمایشی ریاضی، تجربی، انسانی، هنر و زبان یک همبستگی با معدل دانش‌آموزان در سال ۹۹ گرفتیم که نشان داد این همبستگی، مستقیم و معنادار است و به این معناست که آنها که رتبه زیر ۳۰۰۰ کسب کردند، همان هایی هستند که معدل بالا دارند. اینکه بگوییم با اعمال مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی چه مقدار تفاوت ایجاد می‌شود، به دانش آموزان اطمینان خاطر می‌دهم که شیوه فعلی با آن شیوه در کسب نتایج تفاوتی ندارد.
وی افزود: نکته بعدی تجمع معدل‌های بالا در پشت کنکور است. نتایج نشان می‌دهد قریب به ۷۰ درصد معدل بالاهای سال جاری، همان رتبه‌های زیر ۳۰۰۰ کنکوراند که ۳۰ درصد مربوط به سال گذشته است و اینها تجمیع شده و این تعداد معدل بالا پشت کنکوری می‌شوند.
رئیس مرکز سنجش و پایش کیفیت آموزشی وزارت آموزش و پرورش در برنامه تلویزیونی غیرمحرمانه که از شبکه دوم سیما پخش شد تصریح کرد: در حال حاضر کیفیت آموزشی و تربیتی مدارس یکسان نیست و باید به سمت عدالت آموزشی حرکت کنیم. تا آن زمان می‌توان ضریب محرومیت قائل شد.
