اتحاد پکن و مسکو میتواند برای غرب گران تمام شود. این دو کشور در شرایطی که مورد تحریم قرار گرفته اند، روابط اقتصادی و سیاسی خود را گسترش داده‌اند.
پوتین مهمان اصلی المپیک زمستانی پکن است. او در سفری سه روزه در چین حضور یافته تا اتحاد بین روسیه و این کشور را به رخ جهانی بکشد که به دلیل بحران اوکراین، در مقابل مسکو صف کشیده‌اند. این دو کشور بیانیه‌ای مشترک اعلام کردند که “دوستی بین دو کشور هیچ محدودیتی ندارد”. این همان چیزی است که در دو سال اخیر، دستکم در حوزه سیاست خارجی از مسکو و پکن دیده شده است. مواضع مشترک دو کشور در برابر بحران‌هایی که آنها را تهدید می‌کند، باعث شده تا چین اولین مقصد پوتین بعد از دو سال ماندن در مسکو باشد. او در دو سال اخیر به دلیل همه‌گیری کرونا به کشوری سفر نکرده بود. اما حالا که مقامات غربی المپیک زمستانی در چین را به بهانه‌های حقوق بشری تحریم کرده‌اند، رییس جمهور روسیه به عنوان مهمترین مهمان، وارد پکن شد تا با همتایش شی دیدار کند. این سی‌وهشتمین دیدار رهبران دو کشور از سال 2012 تا امروز است.
چرا سفر پوتین مهم بود؟
شی در این دیدار با اشاره به منافع روسیه در اوکراین اعلام کرده که “پیشنهادهای ارائه شده توسط فدراسیون روسیه در مورد ایجاد تضمین های امنیتی الزام آور درازمدت در اروپا را درک کرده و از آن حمایت می کند. ” این موضع چینی‌ها نشان می دهد که در مقابل لشکرکشی غرب علیه مسکو در موضوع اوکراین، چین تمام و کمال طرف پوتین را گرفته و نگرانی او را به خوبی درک می‌کند. بر اساس این بیانیه دو کشور متعهد هستند همکاری خود را برای خنثی کردن “انقلاب های رنگی” و مداخله خارجی افزایش دهند و هماهنگی استراتژیک را عمیق تر کنند. تمام اجزای این بیانیه ظاهرا مخاطب مشخصی دارد و آن امریکا و کشورهای غربی است. کشورهایی که درصدد ایجاد بحران در اروپای شرقی هستند. حضور ناتو در شرق اروپا و نادیده گرفتن پیمان خود با مسکو که در آن قول داده بود هرگز به کشورهای اروپای شرقی نفوذ نکند، باعث شده تا زمزمه‌هایی در مورد ایجاد جنگ سرد دوم سر بگیرد. مسکو و پکن هم در بیانیه خود به این موضوع پرداخته و از ناتو خواسته‌اند تا رویکردهای ایدئولوژیک جنگ سرد خود را کنار بگذارد.
پوتین به دنبال آن است تا اتحاد استراتژیک خود با چین را به رخ غربی ها بکشد. او با داشتن انرژی به دنبال فناوری است که چین میتواند به این کشور ارائه دهد.
مسکو به دنبال قرارداد اقتصادی پرسود
رئیس جمهوری روسیه در دیدار با همتای چینی خود پیشنهاد داد کشورش سالانه ۱۰ میلیارد متر مکعب گاز از خاور دور به چین عرضه کند. او در دیدار با شی جین پینگ گفت: شرکت‌های روسی راه‌حل‌های جدیدی را برای عرضه هیدروکربن به چین در صنعت گاز آماده کرده‌اند. روسیه بزرگ‌ترین تولید کننده گاز جهان است و حالا قصد دارد با چین هم اتحادی بر اساس صادرات کلان گاز ببندد. اتفاقی که می تواند در اتحادهای سیاسی و بین المللی را هم بین دو کشور تقویت کند.
روسیه انتقال گاز به چین را از طریق خط لوله «نیروی سیبری» از سال ۲۰۱۹ آغاز کرد. این کشور در سال گذشته میلادی ۱۶.۵ میلیارد متر مکعب گاز به چین صادر کرد. مسکو در سال ۲۰۲۱، ۱۰.۵ میلیارد مترمکعب گاز از طریق خط لوله «نیروی سیبری» عرضه کرد و طبق قرارداد قبلی این میزان تا سال ۲۰۲۵ به ۳۸ میلیارد مترمکعب افزایش خواهد یافت. در بحرانی که بر سر اوکراین به راه افتاده، همکاری با چین به ویژه در چارچوب اقتصادی نشانگر این است که پوتین قصد دارد خود را در مقابل احتمال قطع صادرات گاز به اروپای غربی بیمه کند. هر چند که کشورهای اروپایی به خاطر همین صادرات گاز حاضر نیستند تا با دولت بایدن در مورد اوکراین کاملا هم صدا باشند، اما روسیه نیاز به بازارهای تازه ای در میان متحدانش دارد تا نگرانی بابت عکس‌العمل‌های غربی نداشته باشد.
از سوی دیگر رئیس جمهوری روسیه در مقاله ای خاطرنشان کرده: مسکو و پکن حجم پرداخت ها با ارزهای ملی خود را افزایش خواهند داد و ساز و کاری را بوجود آورده اند که امکان کاهش حداکثری تاثیر منفی تحریم های یکجانبه را فراهم کرده است. تحریم یکی از بزرگ‌ترین مسائلی است که سایه آن مدام مسکو را تهدید می‌کند. همین حالا هم روس ها در استانه تحریم به خاطر فعالیت های خود در مرز با اوکراین هستند.
روسیه انتظار دارد که سطح تبادلات مالی‌اش با چین به ۲۰۰ میلیارد دلار در سال برسد. چین هم که از نظر انرژی جزو کشورهای وابسته به حساب می‌آید از اینکه بتواند با روس ها همکاری کرده و روی دوستی مسکو حساب کند، خشنود به حساب می‌آید. در این سفر 16 سند همکاری امضا شده که نشان می‌دهد در اینده سرنوشت دو کشور به یکدیگر وابسته‌تر خواهد بود. شرکت دولتی روسی روسکازموس و کمیسیون سامانه ناوبری ماهواره‌ای چین قراردادی شرکتی در حوزه تکمیل متقابل سامانه‌های ناوبری ماهواره‌ای جهانی گلوناس و بیدو به امضا رساندند.وزارت توسعه اقتصادی روسیه و وزارت بازرگانی چین نیز در بیانیه‌ای مشترک در خصوص تکمیل توسعه برنامه تجارت مشترک کالاها و خدمات منتشر کرده و یک یادداشت تفاهم برای تعمیق سرمایه‌گذاری دوجانبه در حوزه‌های توسعه پایدار (سبز) امضا کردند.
مقامات گمرکی روسیه و چین پروتکلی را در مورد به رسمیت شناختن متقابل یک کارگزار اقتصادی قانونی امضا کردند. طرفین در مجموع ۱۱ سند بین دولتی و بین بخشی را تصویب کردند. علاوه بر این، چهار قرارداد بازرگانی در این سفر به امضا رسید. گازپروم و سی.ان.پی.سی قراردادی طولانی مدت برای تحویل ۱۰ میلیارد متر مکعب گاز طبیعی از مسیر خاور دور امضا کردند. رزنفت و سی.ان.پی.سی توافقی برای تحویل ۱۰۰ میلیون تُن نفت از مسیر قزاقستان به مدت یک دهه به امضا رسانده و یک تفاهم‌نامه برای همکاری در حوزه توسعه کم‌کربن تصویب کردند.
از انجایی که ایالات متحده با بالاترین میزان بودجه نظامی در حال گسترش نفوذ خود به سمت شرق بوده و همزمان از تحریم چین و روسیه ابایی ندارد، دو کشور به دنبال راه‌هایی برای متوقف کردن این کشور و افزایش قدرت اقتصادی، سیاسی و نظامی خود هستند. اتحاد این دو کشور که هر دو شامل تحریمند و همزمان نقش مهمی در تحولات جهانی دارد، غرب را گیج خواهد کرد. در حقیقت ترکیب تکنولوژی و انرژی و همراهی سیاسی دو قدرت جهانی میتواند دست آنها را در رقابت‌ها بازتر بگذارد.
