موج سواری پوتین بر جنگ اسرائیل و حماس/ ماشین تبلیغات کرملین چگونه کار می‌کند؟

گروهی از تحلیلگران با اشاره به فعالیت‌های آنلاین شبکه های اجتماعی و رسانه ای نزدیک به کرملین بر این باورند که جنگ در غزه و تداوم آن برای پوتین فرصتی فراهم کرد تا با توسل بدان افکار عمومی در داخل را از جنگ اوکراین منحرف کرده و همزمان با دامن زدن به اختلاف ها، رقبای غربی اش را درگیر چند صدایی کند.

جنگ اسرائیل و حماس به روسیه فرصتی طلایی برای تفرقه افکنی در میان رقبای غربی اش داده است. این فرصتی است که نهادهای اطلاعاتی تحت رهبری پوتین هرگز از دست نخواهند داد.از زمان آغاز درگیری ها در غزه، حساب های فیس بوک مرتبط با کرملین تولید محتوای شان را تقریبا ۴۰۰ درصد افزایش داده اند، از همین رو بحران خاورمیانه اکنون بر پست های دیپلمات های روس، رسانه های مورد حمایت دولت و حامیان پوتین در غرب غالب شده است.

فرصتی طلایی برای پوتین

دروغ های منتشر شده توسط مبلغان مسکو؛ ادعاهایی در باب استفاده حماس از سلاح های ناتو برای حمله به اسرائیل یا حضور نظامیان انگلیسی برای ارائه آموزش به اعضای حماس تلاشی است برای توجیه حمله روسیه به اوکراین؛ حمله که به بهانه گسترش حضور ناتو در شرق اروپا کلید خورد.به گفته ناظران، چنین کارزار اطلاعاتی به روسیه اجازه می‌دهد تا با تکیه بر فعالیت‌های هدفمند رسانه‌های اجتماعی به چند صدایی ها در غرب دامن بزند. خشونت در دنیای واقعی، به ویژه علیه یهودیان، در هفت هفته گذشته افزایش یافته و تظاهرات ضد جنگ توسط صدها هزار نفر از لندن تا واشنگتن در ابعادی وسیع برگزار شده است.

در این میان رسانه های روس با تمرکز بر اخبار مرتبط با خاورمیانه تلاش دارند تا افکار عمومی را از جنگ در اوکراین، اشتباه های محاسباتی کرملین، پس لرزه شورش واگنر و ضد حمله های کی یف دور نگاه دارند. برت شفر، رئیس تیم اطلاعات و صندوق آلمانی مارشال و اتحاد ایالات متحده برای تأمین دموکراسی، اندیشکده مستقر در واشنگتن، در این باره به پولیتیکو گفت: «مهم ترین هدف روس ها انحراب افکار عمومی از جنگ در اوکراین است.هر اندازه، توجه ها بر جنگ اسرائیل و حماس  متمرکز شوند، کمتر به واقعیت های جنگ در اوکراین توجه می شود، بالاخص در شرایطی که کنگره ظاهرا می خواهد حمایت های نظامی به کی یف را کم تر کند».

کمپین فریب!

از منظر گروهی دیگر، حمله آنلاین کرملین منعکس کننده بازی ژئوپلیتیک پوتین از زمان حملات حماس در ۷ اکتبر است.روزهای پایانی اکتبر، کرملین میزبان رهبران حماس در مسکو بود – ظاهرا همان بازه زمانی که پوتین قصد داشت تا برای آزادی اسرا نقش میانجی را ایفا کند. گروهی دیگر مدعی اند که روسیه و حماس متحد مشترکی دارند؛ ایران. همزمان پوتین هشدار داده که تداوم عملیات نظامی اسرائیل در غزه ممکن است زمینه را برای وقوع جنگی در سطح منطقه هموار کند.با این همه مسکو به سرعت جنگ اسرائیل و حماس را در راستای اهداف تبلیغاتی اش مسلح کرد.

بر اساس داده های گردآوری شده توسط اتحاد برای تامین دموکراسی، در هفت هفته پس از حمله حماس به اسرائیل، حساب های فیس بوک روسیه ۴۴ هزار بار پست منتشر کردند، این رقم در قیاس با ۱۴ هزار پست پیش از حمله ۷ اکتبر قابل تامل است. در مجموع، فعالیت رسانه های اجتماعی تحت حمایت روسیه در فیس بوک تقریباً ۴۰۰ هزار بار به شکلی جمعی به اشتراک گذاشته شد که در قیاس با پست های منتشر شده قبل از درگیری، چهار برابر افزایش یافته است.کلمات کلیدی پرمخاطب شامل بسیاری از عبارات مرتبط با درگیری مانند “حماس” و “خاورمیانه” است، در حالی که قبل از جنگ، رسانه های دولتی و حساب های دیپلماتیک روسیه تقریباً به طور انحصاری بر نقش اوکراین یا پوتین در جهان متمرکز بودند.

موج سواری به سبک کرملین

افزایش نزدیک به ۴۰۰ درصدی پست‌ها در حساب‌های مرتبط با دولت روسیه همزمان با میلیون‌ها پست کاربران عادی در فیس‌بوک درباب درگیری های خاورمیانه در همان بازه زمانی قطره‌ای در اقیانوس است. اما بسیاری از حساب‌های مورد حمایت کرملین – به‌ویژه آنهایی که در رسانه‌های تحریم‌شده مانند «آر تی» و «اسپوتنیک» منتشر می‌شوند – دارای گستره دیجیتالی بزرگی هستند. در مجموع، این شرکت ها در اروپا، آمریکای لاتین و آفریقا میلیون ها دنبال کننده دارند، حتی اگر اتحادیه اروپا علیه فعالیت های پخش و رسانه های اجتماعی این رسانه ها، تحریم های جدی را اعمال کرده باشد.

جاکوب کالنسکی، معاون مرکز عالی اروپا برای مقابله با تهدیدات ترکیبی، سازمان مشترک ناتو و اتحادیه اروپا که کمپین های نفوذ تحت حمایت دولت را ردیابی می کند، در این باره به پولیتیکو گفت: «کرملین نشین ها از هر چیزی که می توانند برای انتشار پیام های ضد غربی استفاده می کنند. آنها در چرخه اخبار موج می زنند زیرا برای همان مخاطبانی که منابع رسانه ای جامد را مصرف می کنند رقابت می کنند».چنین تبلیغات دیجیتالی می تواند دنیای واقعی را تحت تاثیر قرار دهد. برخی در غرب اکنون آشکارا این سوال را مطرح می کنند که دولت ها تا چه زمانی می توانند از اوکراین در جنگ پرهزینه اش علیه روسیه در زمان عدم اطمینان اقتصادی حمایت کنند.