هنوز یک هفته از آغاز سال ۱۴۰۰ نگذشته بود که آتش گریبان جنگل‌ها و مراتع کشور را گرفت. این آتش‌سوزی‌ها در فروردین ماه از مناطق و استان‌های شمالی کشور با ۳۰ فقره آتش‌سوزی طی ۸ روز ابتدایی سال آغاز شد و رفته رفته جنگل‌ها و مراتع مناطق زاگرس نشین را با بحرانی جدی روبه‌رو کرد. در تازه‌ترین مورد جنگل‌ها و مراتع ارتفاعات منطقه «نارک» و منطقه حفاظت شده «کوه خامی» شهرستان گچساران دچار حریق شده‌اند.
۲۱ فروردین امسال بود که نخستین مورد آتش‌سوزی در مراتع و جنگل‌های استان کهگیلویه و بویراحمد گزارش شد و طی این مدت آتش‌سوزی در نقاط مختلف شهرستان‌های گچساران، دنا، کهگیلویه، باشت، بویراحمد، چرام و بهمئی رخ داده است که برخی در یک مرحله مهار و برخی دیگر به‌دلیل “وزش باد” یا “سقوط کُنده‌های باقی مانده از آتش” دوباره شعله‌ور و طی چند مرحله اطفا شدند اما حالا جنگل‌ها و مراتع ارتفاعات منطقه «نارک» پنج روز و منطقه حفاظت شده «کوه خامی» شهرستان گچساران سه روز است که می‌سوزند و هنوز به‌طور کامل مهار نشده‌اند.
آتش‌سوزی در ارتفاعات منطقه «نارک» از ۲۳ شب ۱۷ تیر ماه آغاز شده است اما هنوز هیچ یک از نهادهای متولی گزارشی از علت وقوع حریق در منطقه نارک ارائه نکرده‌اند و علت این آتش‌سوزی همچنان مبهم است البته براساس اعلام سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری بیش از ۹۰ درصد آتش‌سوزی در جنگل‌های کشور ناشی از عوامل انسانی است.
از آن زمان آغاز این آتش‌سوزی تاکنون نیروهای منابع طبیعی، محیط زیست، نیروهای مردمی و محلی و بسیج جهت مهار و خاموش کردن آتش تلاش کرده‌اند این در حالیست که احمد رحمانی- عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور – از ناهماهنگی بین دستگاه‌ها جهت اطفای حریق در مناطق صعب‌العبور زاگرس انتقاد و تصریح می‌کند که در چنین مناطقی باید از تجهیزاتی مانند هلیکوپتر و هواپیماهای آب‌بر به حد کافی استفاده شود اما با توجه به کمبود امکانات در این زمینه داوطلبان و نیروهای سازمان‌های مردم نهاد مجبور هستند وسایل و امکانات از جمله بیل و کلنگ و آب را با شرایط دشواری به نیروهای اطفای حریق برسانند.
نهادهای مسئول از جمله استانداری کهگیلویه و بویر احمد، مدیریت بحران استانداری و رییس اداره منابع طبیعی شهرستان گچساران طی روزهای ابتدایی آتش‌سوزی در منطقه نارک درخواست تعدادی بالگرد کردند که به گفته حسین کلانتری – استاندار کهگیلویه و بویر احمد- این بالگردها به منطقه اعزام شدند و جهت کمک به مهار سریع‌تر آتش نیروهای تیپ ۴۸ فتح، نیروهای منابع طبیعی، محیط زیست استان و شهرداری های برخی شهرهای استان، نیروهای محلی، تشکل‌های مردم نهاد و نیروهای از شهرستان بهبهان استان خوزستان نیز به محل اعزام شدند.
با این حال نه تنها آتش در برخی نقاط منطقه نارک مهار نشده و گسترش یافته است که طی سه روز گذشته جنگل‌های منطقه حفاظت شده کوه خامی، مارین، ارتفاعات فتح و گناوه لری نیز در حال سوختن هستند و بر اساس اعلام ستاد مدیریت بحران شهرستان گچساران وزش باد، صعب العبور بودن منطقه و گرمای ۵۰ درجه کنترل آتش را با کُندی مواجه کرده است.
مسئولان استانی می‌گویند که نیروهای زیادی منتظر انتقال با بالگرد به ارتفاعات جهت کمک به اطفای حریق جنگل‌ها هستند اما تنها یک بالگرد وجود دارد و حالا درخواست اعزام بالگردهای بیشتری به منطقه کرده‌اند که براساس آخرین گزارشات سه بالگرد دیگر از تهران و شیراز در حال اعزام به شهرستان گچساران استان کهگیلویه و بویراحمد جهت کمک به اطفای حریق جنگل‌های «نارک» هستند.
در حالی هنوز تخصیص به‌موقع و به تعداد کافی بالگرد هنوز یک معضل است که پنجم اردیبهشت ماه سال جاری استاندار کهگیلویه و بویر احمد ضمن بیان اینکه اورژانس هوایی کشور چند فروند بالگرد ملکی بین استان‌ها توزیع خواهد کرد، گفته بود که قرار است یک دستگاه نیز به استان کهگیلویه و بویراحمد اختصاص یابد. ۲۶ اردیبهشت ماه نیز مسعود منصور – رییس سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری – خبر از ارسال تجهیزات اطفای حریق به این استان داد و گفته بود که علی‌رغم اینکه با پیگیری‌های مدیرکل منابع طبیعی وآبخیزداری استان تاکنون تجهیزات، امکانات و اعتبارات خوبی برای استان کهگیلویه و بویراحمد در نظر گرفته شده است، از محل منابع جدید نیز اعتباراتی به این استان تخصیص می یابد.
در این میان جنگل‌ها و مراتع منطقه نارک تنها منطقه‌ای نیست که اطفای آن چند روز به طول انجامیده است. آتش‌سوزی در جنگل‌های منطقه حفاظت شده «دیل» این شهرستان نیز عصر ۲۹ اردیبهشت ماه آغاز و در چند مرحله مهار اما مجددا شعله ور شد و در نهایت در بامداد ۲ خرداد ماه یعنی پس از چهار روز مهار شد.
در حالی بارها در سال جاری شاهد آتش‌سوزی در جنگل‌های زاگرس بوده‌ایم که ماه گذشته رضا بیانی – جانشین معاون امور جنگل سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور- از انتشار نقشه پیش‌بینی حریق در جنگل‌ها خبر داده و گفته بود که برخی از نقاط منطقه زاگرس در شرایط بحرانی به‌لحاظ ریسک بالای وقوع آتش هستند که ازجمله این مناطق می‌توان به بخشی از استان‌های کهگیلویه و بویراحمد، فارس و کردستان اشاره کرد.
اما رحمانی تنها تعیین کردن نقاط بحرانی کافی نمی‌داند و معتقد است که باید براساس پیش‌بینی‌های صورت گرفته امکانات لازم جهت اطفای حریق در این مناطق از پیش از وقوع حریق در دسترس باشد. تداوم چندین روزه آتش‌سوزی‌ها در مناطق زاگرسی نشان می‌دهد که هماهنگی‌های لازم بین دستگاه‌ها به وجود نیامده است و دستگاه‌ها در اعزام به‌موقع و به حد لازم بالگرد به مناطق صعب‌العبور به‌خوبی عمل نکرده‌اند.
از ابتدای سال جاری تاکنون جنگل‌ها و مراتع استان‌های گیلان، کردستان، آذربایجان شرقی، زنجان، بوشهر، فارس، کهگیلویه و بویر احمد، هرمزگان، خوزستان و … دچار حریق شده‌اند. برخی از این استان‌ها یک بار و برخی دیگر بارها و بارها با آتش دست و پنجه نرم کرده‌اند که از جمله آن‌ها می‌توان به استان بوشهر، فارس و کهگیلویه و بویراحمد اشاره کرد. همچنین سال گذشته نیز ۲۱ هزار هکتار از جنگل‌های کشور درگیر حریق بودند که از این میزان بیش از ۶۰۰ هکتار از جنگل ها و مراتع مناطق مختلف شهرستان گچساران در آتش سوزی ها دچار آسیب جدی شدند.
اگرچه تلاش‌هایی از سوی متولیان برای اطفای حریق جنگل‌ها صورت گرفته است اما تداوم سوختن جنگل‌ها طی روزهای متوالی نشان می‌دهد که اقدامات انجام شده کافی نبوده است بنابراین بیش از پیش هم‌افزایی و اقدام به‌موقع دستگاه‌ها برای حفظ سرمایه‌های طبیعی ضروری است.
