به گزارش اقتصادنیوز؛ فرانک گاردنر، خبرنگار امنیتی سرویس جهانی خبرگزاری بی‌بی‌سی در گزارشی با عنوان «چگونه عقب‌نشینی آمریکا از عراق به نفع ایران تمام می‌شود؟» نوشت: در حالی‌که مصطفی الکاظمی، نخست وزیر عراق با رئیس جمهور جو بایدن در کاخ سفید دیدار می کند، واشنگتن اعلام کرده است که تمام نیروهای رزمی آمریکایی باقیمانده تا پایان سال جاری به عنوان بخشی از «گفتگوی استراتژیک ایالات متحده و عراق» از این کشورخارج می شوند.
۲ سؤال اساسی درباره آینده عراق پس از خروج آمریکا
این امر ۲ سوال اساسی را پیش رو می گذارد: نخست اینکه عقب‌نشینی آمریکا از خاک عراق، چه تفاوتی در میدان بازی ایجاد خواهد کرد؟ و دوم اینکه آیا خلاء حضور نظامیان آمریکا زمینه را برای بازگشت داعش (یا دولت افراط گرایی که از لندن تا ترینیداد و استرالیا جذب نیرو داشت و بیشتر خاورمیانه و فراتر ازآن را برای یک دوره دچار وحشت کرده بود) فراهم می‌کند؟
گاردنر نوشته است: ۱۸ سال پس از حمله آمریکا به عراق، فقط ۲۵۰۰ سرباز آمریکایی به علاوه تعداد نامشخص و اندکی از نیروهای عملیات ویژه که با داعش می‌جنگند، در عراق باقی مانده اند. این نیروها فقط در ۳ پایگاه متمرکز شده اند و آنها بخش کوچکی از ۱۶۰ هزار نیرویی هستند که پس از حمله، عراق را اشغال کردند. با این وجود همین تعداد نیز به ادعای نویسنده، در معرض تهدید حملات موشکی و پهپادی از سوی نیروهای هم‌پیمان ایران قرار دارند. (ایران بارها هرگونه ارتباط با حملات پهپادی یا موشکی علیه پایگاه‌های نظامیان آمریکایی در خاک عراق را رد کرده و خواهان ارائه شواهد قابل اتکاء شده است.)
وظیفه ارتش آمریکا آموزش و کمک به نیروهای امنیتی عراق است که هنوز در حال نبرد با شورشی پراکنده اما کشنده توسط جهادگران داعش هستند. اما این حضور، در داخل عراق بحث برانگیز است. سیاستمداران و گروه‌های متحد ایران خواستار بیرون راندن آنها هستند ، خصوصاً پس از اقدام آمریکا در ترور فرمانده فقید سپاه قدس ایران، [شهید] قاسم سلیمانی و همراهان در فرودگاه بغداد در ژانویه ۲۰۲۰ این مطالبه تشدید شد. به نوشته گاردنر، حتی عراقی های غیرمتعهد [به ایران] نیز دوست دارند کشورشان از شر نیروهای مهاجم خارجی خلاص شود.
مدتهاست که ایالات متحده تلاش می کند خود را از آنچه رئیس جمهور بایدن “جنگ‌های ابدی” در خاورمیانه می‌نامد، خارج کند تا ایالات متحده و متحدانش توجه خود را بیشتر به سمت منطقه آسیا-اقیانوسیه و دریای چین جنوبی معطوف کنند. جو بایدن، در همین ۶ ماهه ابتدایی حضور خود در رأس قدرت، به همان اندازه که در سیاست داخلی با فوریت و جسارت پیش رفته، در سیاست خارجی هم تصمیماتی جسورانه گرفته است، نخست برای خروج نظامیان ایالات متحده از افغانستان و حالا عراق. تصمیماتی که حتی دونالد ترامپ علی‌رغم ریسک‌پذیری بالا در عمل به وعده‌های خود، نهایتاً عطای تحقق پایان جنگ‌های ابدی را به لقای تبعات احتمالی آن بخشید.
بنابراین به ادعای نویسنده، این امر برای برخی در واشنگتن نیز کاملاً مناسب است، اما نه به قیمت آنچه «تحویل عراق به ایران» خوانده است.
بازی دیرینه ایران
به ادعای نویسنده، تصویر بزرگتر و بلندمدت در اینجا تصویری است که به نفع ایران است. از زمان انقلاب اسلامی ایران در سال 1979 ، این کشور تلاش کرده تا نیروهای آمریکایی را از همسایگی خود بیرون کند و قدرت برتر منطقه باشد.
در کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس به دلایل تاریخی و نیز با توجه به حضور ارتش آمریکا در هر شش کشور از جمله مقر ناوگان پنجم نیروی دریایی آمریکا در بحرین، تهران موفقیت چندانی کسب نکرده است.
اما به ادعای این گزارش، سرنگونی رژیم صدام حسین در عراق در سال 2003 موثرترین مانع گسترش قدرت منطقه‌ای ایران را از بین برد و تهران از آن زمان به بعد، به ندرت فرصت را از دست داده است. ایران علاوه بر موفقیت در زمینه نیروهای متحد شیعه نظیر حشدالشعبی، متحدانش صدای قدرتمندی در پارلمان دارند.
همچنین جنگ داخلی سوریه دروازه دیگری بود که بیش از پیش به روی ایران گشوده شد، و این در حالی بود که در همسایگی سوریه، حزب‌الله لبنان، متحد ایران، به قدرتمندترین نیرو در این کشور تبدیل شده است.
ایران بازی دیرینه‌ای را انجام می دهد. به ادعای گاردنر، توافقی که پایان عملیات جنگی ایالات متحده در عراق را رقم بزند، توسط بسیاری در تهران گامی در مسیر درست تلقی خواهد شد.
داعشِ ۲ در راه است؟
تهدید در کمین، در پس زمینه خروج، شبح احیای داعش و احتمال تکرار تاریخ است.
در سال 2011 ، رئیس جمهور باراک اوباما اعلام کرد که نیروهای آمریکایی از عراق خارج می شوند. اگرچه تعداد کمی از آنها باقی مانده بود، اما این عقب نشینی، در اختلاط با سیاست مسموم عراق و یک جنگ داخلی در حال اوج گرفتن در آن سوی مرز یعنی در سوریه، فضای مناسبی را برای بروز داعش ایجاد کرد تا سرانجام موصل، شهر دوم عراق را هم تصرف کرد. آیا ممکن است این اتفاق دوباره تکرار شود؟ به نوشته گاردنر، به چند دلیل احتمال آن بسیار کمتر است.
به ادعای نویسنده، در آن زمان داعش توانست از نارضایتی گسترده مسلمانان سنی عراق نسبت به دولت شیعه نخست وزیر نوری المالکی سوءاستفاده کند. مالکی کشور را از سال 2006 تا 2014 اداره کرد با عملکرد خود، بسیاری از اهالی سنت را به آغوش منتظر داعش سوق داد.
اما معادله سیاسی امروز متفاوت است. اگرچه وضعیت کاملاً رضایت‌بخش نیست؛ اما ۱) شرایط برای اقوام رقیب عراق قابل قبولتر است، ۲) از زمان شکست داعش ، ایالات متحده و انگلیس نیز زمان و تلاش زیادی را صرف آموزش نیروهای ضد شورش عراق کرده اند و قرار است این آموزش‌ها با حمایت ناتو ادامه یابد، و ۳) به نظر می رسد که رهبری استراتژیک داعش یا آنچه از آن باقیمانده بیش از جنگ با نیروهای امنیتی مسلح در قلب سرزمین‌های عربی خاورمیانه، بیشتر در بهره‌برداری از فضاهای غیر‌دولتی در آفریقا و افغانستان متمرکز شده است.
بریگ بن باری، افسر سابق ارتش انگلیس و تحلیلگر دفاعی در اندیشکده موسسه مطالعات استراتژیک بین المللی، می گوید: «به نظر می رسد حملات شورشیان داعش توسط نیروهای دولت عراق قابل مهار است». وی افزود: «گرچه بدون توافق سیاسی با سنی‌های عراق ، علل اصلی شورش باقی خواهد ماند».
آقای باری می گوید: «اگر ایالات متحده تشخیص دهد که داعش در عراق در حال آماده سازی حمله به منافع آمریکا در خارج از عراق است، واشنگتن احتمالاً یک جانبه حمله خواهد کرد و با داشتن منابع قابل توجه در نزدیکی خلیج فارس ، پنتاگون مطمئناً ابزار لازم را برای انجام این کار دارد».
