قیمت انواع محصولات پروتئینی به ویژه مرغ در بازار افزایش زیادی داشته و به نظر می‌رسد که تشکیل قرارگاه مرغ توسط دولت روحانی به ریاست وزیر جهاد کشاورزی هم نتوانست اوضاع این کالا را سروسامان بدهد، قیمت‌های بازار هیچ ثباتی ندارد و مدام تحت تاثیر کاهش عرضه، رکوردهای نجومی را ثبت می‌کند. مشکل آنجا جدی می‌شود که اخیرا یک استاد ژنتیک و اصلاح نژاد گروه دامپروری دانشگاه تهران در یک کار تحقیقی از کاهش 200 میلیون قطعه جوجه‌ریزی خبر داده که معادل 300 هزار تن گوشت مرغ است.
به گزارش فارس، این آمار بیانگر این حقیقت است که کاهش تولید عامل اصلی افزایش قیمت مرغ در بازار است که یک زمانی مازاد تولید وجود داشت و صادر کننده هم بودیم.ایران جایگاه هفتم تولید مرغ در دنیا را با 2 میلیون و 500 هزار تن تولید سالانه در اختیار داشت و به کشورهای اطراف هم تا 200 هزار تن صادر می‌کرد.
استاد ژنتیک و اصلاح نژاد گروه دامپروری دانشگاه تهران گفت: « در سال ۱۴۰۰ حدود ۲۰۰ میلیون قطعه کمبود جوجه یک‌روزه گوشتی داریم و بر اساس پیش بینی‌های فوق، کماکان تا آخر سال‌جاری با کاهش تولید مواجه خواهیم بود ضمن اینکه در ماه مهر حداقل میزان جوجه‌ریزی (۱۰۶ میلیون قطعه) را داریم که با توجه به این مساله، در آذرماه کمترین میزان تولید مرغ را خواهیم داشت.»
مرغ در بازار چند؟
گزارش میدانی حاکی است که در منطقه 19 تهران، قیمت مرغ کیلویی 36 هزار و 700 تومان به فروش می‌رسد، اما خبرهایی از قیمت کیلویی بیش از 40 هزار تومان در نقاط بالای شهر تهران هم که معمولا نرخهای بالاتری را به بهانه اجاره بها بالاتر می‌فروشند، وجود دارد.
ویترین مغازه‌های مرغ فروشی معمولا پر از قطعات مرغ است که به قیمت‌های تا 65 هزار تومان در هر کیلو به خریداران می‌فروشند و مشتریانی که برای خرید مرغ کامل می‌آیند، معمولا دست خالی بر می‌گردند، داستان از این قرار است که فروش قطعات مرغ به قیمت‌های بالاتر برای مغازه‌ها سود بیشتری دارد.همه اینها در حالی است که دولت گفته است، مرغ باید به قیمت 24900 تومان باشد و هر گونه قیمت‌های بالاتر تخلف است.
قیمت‌ها دل به خواهی است
مراکز توزیع دولتی هم مرغ برای توزیع ندارند و یا آنقدر کم است که در کمتر از نیم ساعت تمام می‌شود، این مراکز یک روز در میان و یا دو روز در میان مرغ می‌آورند و بین مشتریان خودشان توزیع می‌کنند و البته برای توزیع کامل این محموله‌های هم نظارتی نیست و خود ویترین توزیع این گونه مراکز هم از قطعات مرغ پر است که می‌تواند در سایه عدم نظارت از همان مرغ دولتی باشد.
نظارت تعطیل است
نکته قابل توجه اینکه این مرغ ها باید به نرخ مصوب دولتی 24900 تومان بین مردم توزیع شود، اما قیمتی که روی تابلو برچسب خورده 25900 تومان است و معلوم نیست سیستم‌های بازرسی و نظارتی کجای این ماجرا هستند که در روز روشن اینها مرغ یارانه‌ای می‌گیرند و به نرخ های بالاتر می‌فروشند.
این همه ماجرا نیست، گزارش‌هایی وجود دارد که همین مراکز توزیع دولتی مرغ ها را به قیمت های بالاتر به فروشگاه‌های مجاور که تفاوت تا 15 هزار تومان در هر کیلو دارد، می‌فروشند و دست این مردمی که هر روز به امید خرید مرغ دولتی می روند در حنا می‌ماند. یا گزارش هایی وجود دارد که در میدان بهمن که از آنجا مرغ به مراکز مویرگی توزیع می رود، تخلفاتی رخ می دهد و محموله ها خارج از توزیع دولتی فروخته می شود، کامیون هایی که مستقیم به فروشگاه های فروش آزاد می‌روند و یا خودروهایی که در محوطه بیرون منتظر هستند و از آنجا به قولی کامیون به کامیون می‌شوند و سر از ناکجاآباد در می‌آورند.
تعامل به جای جریمه
بررسی‌ها حاکی است که نظارت بر مراکز توزیع دولتی و حتی فروشندگان محصولات پروتئینی که به قیمت‌های تا 40 هزار تومان و قطعات را بالای 60 هزار تومان می فروشند وجود ندارد، مدیران این فروشگاه ها به خبرنگار فارس گفتند، آنها معمولا برای نظارت سر می‌زنند، اما جریمه‌ای در کار نیست و روحیه تعامل آنها بالاست!!
بنابراین همه این اشکالاتی که در بازار وجود دارد از قبیل؛ مشکل در نظام توزیع، عدم نظارت از سوی بازرسان قیمت هایی در بازار دیده می شود که تاسف بار است و معلوم نیست که سود این ها به جیب چه کسانی می‌رود، در حالی که تولید کنندگان مرغ موظف هستند که مرغ زنده را به همان قیمت مصوب کیلویی 1700 تومان بفروشند. مشکل این است که در یک زنجیره تولید کننده که 19 هزار مرغداری در کشور را مدیریت می‌کند مجبور است به نرخ مصوب بفروشد اما قیمتی که به دست مصرف کننده می‌رسد دو برابر است و در این میان یک سری حلقه‌های واسط به نام دلال، سودجو و آدم‌های متخلف سود اصلی با به جیب می زنند.
جدیدترین قیمت محصولات پروتئینی در بازار
بر اساس گزارش خبرنگار فارس قیمت محصولات پروتئینی در منطقه 19 تهران به این شرح است.
| کالا (کیلوگرم) | قیمت (تومان) |
| مرغ تازه | 36/700 |
| ران مرغ | 31/800 |
| سینه مرغ با استخوان | 38/300 |
| ران مرغ بدون کمر | 36/200 |
| سینه مرغ بدون استخوان | 61/000 |
| فیله مرغ | 65/000 |
| بال مرغ | 38/000 |
| کتف مرغ | 38/000 |
| کمر مرغ | 45/000 |
| گردن مرغ | 10/000 |
| ساق مرغ | 53/000 |
| بوقلمون | 54/000 |
| گوشت ران | 165/000 |
| گوشت ران و سردست | 158/000 |
| چرخ کرده | 129/000 |
| گوشت منجمد | 113/000 |
| ران گوسفندی | 163/000 |
| ماهی قزل‌آلا | 58/000 |
| ماهی تیلاپیا | 95/000 |
| قارچ | 42/000 |
| جگر گوساله | 120/000 |
| دل مرغ | 14/000 |
| جگر مرغ | 7/500 |
| سنگدان | 14/000 |
| پای مرغ | 6/000 |
| پاچه گوساله | 24/000 |
| قلم گوساله | 9/000 |
| سرسینه گوساله | 30/000 |
| سرسینه گوسفندی | 40/000 |
| دنبه | 80/000 |
سهمیه مراکز توزیع دولتی نصف شده است
در این میان مراکز توزیع دولتی هم به اشکالاتی که در توزیع مرغ دولتی وجود دارد اشاره می کنند که شرایط به گفته آنها برایشان سخت شده است.
مدیر یک مرکز توزیع مرغ دولتی در منطقه 19 تهران به خبرنگار فارس گفت: «سهمیه مرغ تقریبا نصف شده و یک روز در میان یا دو روز در میان سهمیه 150 کیلو می دهند که برای تعداد 20 نفر هم نمی‌رسد.»
وی ادامه داد:« عرضه مرغ در میدان بهمن هم کم شده و به عرضه کنندگان دولتی نمی‌رسد، ضمن اینکه هزینه کرایه و حمل داخل میدان و کارگری هم آنقدر بالاست که برای توزیع کننده دولتی هم نمی‌صرفد که به نرخ دولتی بفروشند و به این دلیل قطعه قطعه می‌کنند و به صورت قطعه می‌فروشند تا ضرر نکنند.»
به گفته وی هزینه کامیون داخل شهری 500 هزار تومان شده و تحویل و گذاشتن مرغ داخل کیسه های پلاستیک و نیز حمل به بیرون از محوطه هزینه زیادی دارد.
وی به عدم نظارت هم اشاره کرد و گفت: برای توزیع کنندگان داخل میدان بهمن و توزیع کنندگان مراکز دولتی داخل شهر نظارتی وجود ندارد و مرغی که باید به نرخ دولتی توزیع شود، سر از بازار آزاد در می‌آورد.
مردم چه می‌گویند؟
یک خانم میانسال که در حال خرید از فروشگاه محصولات پروتئینی است، به خبرنگار فارس، گفت: قیمت‌ها بسیار بالاست، اما بی‌ثباتی قیمت از این موضوع هم آزاردهنده تر است.
وی می‌گوید: توزیع دولتی وجود دارد، اما وقتی مراجعه می‌کنیم، ویترین خالی است. دو سه روز، یک بار در محل مرغ دولتی می‌آید، اما نیم ساعته تمام می‌شود. اگر میهمانی سرزده بیاید مجبور هستیم، به قیمت‌های دو برابر از فروشگاه‌های دیگر تهیه کنیم. در اصل امیدی به مراکز دولتی نیست و مردم همه از فروشگاه‌هایی که آزادفروش هستند، خریداری می‌کنند.
این خانم اضافه کرد: بیشتر مواقع برای خرید مرغ که می‌رویم، مغازه‌دار می‌گوید، تنها قطعات مرغ وجود دارد و آنها هم بسیار گران است. مثلا سینه مرغ را کیلویی 63 هزار تومان می‌دهند یا فیله مرغ را 65 هزار تومان می‌فروشند که واقعا بی‌انصافی است.
وی اضافه کرد: دولت باید به این موارد رسیدگی کند. مرغ و تخم‌مرغ غذای مردم فقیر است و نباید اینها به این اندازه گران باشد.
علی امامی که در فروشگاه عرضه گوشت در حال خرید است، به خبرنگار فارس گفت: قیمت گوشت به حدی گران شده که واقعا مردم با درآمد متوسط توان خرید ندارند. قیمت سایر کالاها هم افزایش یافته مثلا ماهی قزل آلا که می‌گویند ایران مقام نخست تولید دنیا را دارد، بسیار گران است، حتی رئیس جمهور هم قبلا گفته بود مردم ماهی بخورند، اما واقعا باید بگوید، با این درآمدها و گرانی‌های بازار چگونه می‌شود؟
دولت آینده چه باید بکند؟
بنابراین آقای رئیسی در شرایطی سکان دولت را به دست گرفت که شرایط بازار محصولات پروتئینی اصلا مناسب نیست، کاهش 200 میلیون قطعه ای جوجه ریزی می تواند تولید مرغ را در ماه های آینده با مشکل مواجه کند، علاوه بر آن نقصان عجیب در نظام توزیع و عدم نظارت چنان جدی است که هر تولید حتی مناسب را هم می‌تواند به پرتگاه ببرد، امروز هم تولید کننده و هم مصرف کننده هر دو ضرر می کنند و تنها عده ای خاص رنج یکساله آنها را به جیب می‌زنند.
وجود فساد در زنجیره تامین نهاده که عامل تاثیرگذار در این بلبشوی بازار محصولات پروتئینی است، تا حل نشود هیچ مشکلی از قیمت برطرف نخواهد شد، بازار 4.5 میلیارد دلاری نهاده و دو نرخه بودن آن در سایه ارز 4200 تومانی به شدت فسادزا شده و دود آن به چشم تولید کننده و مصرف کننده می‌رود.
برای رفع تمام این مشکلات استفاده از ظرفیت‌های بخش خصوصی به ویژه نهادهای فعال در حوزه اقتصادی و نیز نظرات کارشناسان و متخصصان می‌تواند راهگشا باشد.
