رضا رهنما محقق پژوهشگاه اقیانوس‌شناسی و علوم جوی در نشست آنلاین «شکوفایی ماکروجلبکی و بررسی بلوم ماکروجلبک‌ها در سواحل دریای خزر» که به مناسبت ۲۱ مرداد روز ملی دریای خزر برگزار شد، افزود: ماکروجلبک‌های دریای خزر شامل سه گونه و سه جنس شامل (Cladpphora glomerata)، (Laurenica Caspica) و (Enteromorpha Intestinalis) هستند که در ۱۲ تا ۱۳ سال اخیر بروز پدیده شکوفایی جلبکی در خزر افزایش یافته است.
ماکروجلبک چیست؟
به گزارش ایرنا، او اظهار کرد: زیستگاه ماکروجلبک‌ها در بخش جنوبی دریای خزر در نواحی ساحلی است و این جانداران از هر جسم بی‌جان یا جانداری که در جایی از اکوسیستم دریای خزر ثابت باشند، به عنوان بستر سخت (تکیه‌گاه) برای رشد و نمو خود استفاده می‌کنند.
رهنما تکه‌های چوب، پلاستیک و صدف‌هایی مانند Mytilaster Ilneatus را از جمله زیستگاه‌های ماکروجلبک‌ها دانست و افزود: البته بیشترین زیستگاه این جانداران سازه‌های ساحلی مانند سدهای ساحلی یا موج‌شکن‌ها است.
این محقق پژوهشگاه اقیانوس‌شناسی با اشاره به زمان‌های شکوفایی ماکروجلبک‌ها در دریای خزر گفت: سالانه با شروع فصل بهار (از اواسط خرداد) تراکم و فراوانی ماکروجلبک‌ها در بخش جنوبی دریای خزر افزایش بسیار زیادی می‌یابد و تا اواسط شهریور این روند افزایشی قابل مشاهده است، اما در این زمان در صورت تغییر شرایط جوی مانند افزایش بارندگی‌ها و کاهش دما و مواج شدن دریا، در تراکم ماکروجلبک‌ها تغییراتی ایجاد خواهد شد.
رهنما بیشترین تراکم ماکروجلبک‌ها را مربوط به گونه Cladpphora glomerata دانست که در تمامی طول دریای خزر دارای پراکنش است و در تمامی فصول سال نیز مشاهده می‌شود.
او افزود: پس از آن گونه Laurenica Caspica قرار دارد که بیشترین تراکم آن در فصول سرد سال نیز مشاهده می‌شود. این گونه تنها در محدوده رامسر تا سیسنگان مشاهده می‌شود.
این محقق پژوهشگاه اقیانوس‌شناسی توضیح داد: کمترین تراکم ماکروجلبک در دریای خزر مربوط به گونه Enteromorpha Intestinalis است که بیشتر همراه با گونه C.Glomerata مشاهده می‌شود.
وی با بیان اینکه ماکروجلبک‌ها به عنوان زیستگاهی برای سایر جانداران و برای رشد و نمو آنها مفید است، گفت: در کشورهای آسیای جنوب شرقی از این جانداران استفاده می‌شود چراکه از ماکروجلبک‌ها می‌توان برای مکمل‌های غذایی و همچنین برای تولید داروهای خاص بهره برد، نتایج تحقیقات نشان می‌دهد که از ماکروجلبک‌ها می‌توان آنزیم‌هایی استخراج کرد که در درمان سرطان به ویژه سرطان معده موثر است.
پیامدهای شکوفایی ماکروجلبک
رهنما از اجرای طرح پایش شکوفایی ماکروجلبک‌ها در دریای خزر در سال جاری خبر داد و گفت: در این مطالعات به ویژه در سواحل رامسر شکوفایی جلبکی گسترده‌ای مشاهده کردیم که از ۱۶ سال گذشته تاکنون وجود نداشته است و اگر این روند کنترل نشود تا ۱۰ سال آینده ادامه یابد سواحل رامسر غیر قابل استفاده خواهد شد.
این محقق پژوهشگاه اقیانوس‌شناسی استشمام بوی نامطبوع و غیر شفاف شدن آب را از پیامدهای شکوفایی ماکروجلبک عنوان کرد و گفت: این امر به دلیل تغییرات اقلیم و ساخت و سازهای انسانی در سواحل است.
او گفت: وجود سازه‌ها در نواحی ساحلی موجب خواهد شد که بستر سخت برای رشد ماکروجلبک‌ها فراهم شود.
گفتنی است سواحل رامسر در حالی مورد تهدید زیست‌محیطی قرار گرفته که یکی از مهم‌ترین کنوانسیون‌های بین‌المللی محیط زیست سال‌ها پیش در این شهر و به نام این شهر ثبت شده است. هرچند این کنوانسیون برای حمایت از حیات تالاب‌های مهم تصویب شد.
کنوانسیون مربوط به تالاب‌های مهم بین‌المللی، به ویژه تالاب‌های زیستگاه پرندگان آبزی معروف به کنوانسیون رامسر پیمانی بین‌المللی برای حفاظت از تالاب‌ها و حیوانات و گیاهان وابسته به آنها (به ویژه پرندگان آبزی) در سال ۱۳۴۹ در شهر رامسر به تصویب رسید. در ابتدا این معاهده به امضای نمایندگان ۱۸ کشور شرکت‌کننده رسید. در حال حاضر این پیمان ۲۴۱۲ مکان به وسعت بیش از ۲۵۴هزار هکتار در ۱۷۱ کشور را پوشش می‌دهد.
همچنین کنوانسیون منطقه حفاظت از محیط زیست دریای خزر موسوم به «کنوانسیون تهران» در ۲۱ مرداد ۱۳۸۲ ( ۲۰۰۳) با حمایت برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد و با هدف حفاظت از محیط زیست دریای خزر به امضای پنج کشور جمهوری آذربایجان، ایران، قزاقستان، روسیه و ترکمنستان رسید و از آن زمان این روز به عنوان روز ملی ـ منطقه‌ای دریای خزر نامگذاری شده است.
