به‌تازگی کنفرانس بین‌المللی بلاکچین در تهران برگزار و بر تأثیر بلاکچین بر اقتصاد دیجیتال و نقش آن در شهرهوشمند تأکید شد. اما چرا امروزه در دنیا بر استفاده از فناوری بلاکچین تأکید می‌شود. کارشناسان فاوا در این باره به «ایران» می‌گویند.
یک فناوری راهگشا
به گزارش روزنامه ایران، حسین اسلامی رئیس سازمان نظام صنفی رایانه‌ای تهران معتقد است فناوری زنجیره بلوک (بلاکچین) که خود زیرمجموعه فناوری دفتر کل توزیع شده یا (DLT) است، فناوری است که ما را به یاد دو عنصر شفافیت و امنیت می‌اندازد، بنابراین وقتی وارد حوزه شهر هوشمند می‌شویم این دو عنصر می‌تواند بسیار کارساز و راهگشا باشد.
اسلامی گفت: اول اینکه موضوعات مالی مانند قراردادهای هوشمند در شهر هوشمند کاربرد دارد. فناوری بلاکچین با توکنیزه کردن (فرایند تبدیل چیزها به دارایی‌های دیجیتال) می‌تواند حوزه‌های مسائل مالی را با امنیت و شفافیت بالا مدیریت کند.
این کارشناس فاوا افزود: بلاکچین در فعالیتهای بین بخشی مانند شهرداری‌ها که از یک طرف به شهرداری و از طرف دیگر به نهادهای دولتی، عمومی و خصوصی متصل هستند، نیز مؤثر است و چه خوب است که در این بخش‌ها از DLT استفاده ویژه کرده و دفاتر توزیع شده‌ای داشته باشیم تا افراد مختلف در جایگاه‌های مختلف فعالیتهای خود را ثبت کرده و مورد تأیید طرفین باشند و از سوی دیگر همزمان شفافیت و امنیت بالایی داشته باشد.
وی با بیان اینکه بخش خصوصی مانند دیگر کشورها، بلاکچین را بیشتر با رمزارزها شناخته، گفت: اما این تنها یکی از کاربردهای این فناوری است هرچند در حوزه رمزارزها هم در کشورمان ترک فعل صورت گرفته به‌طوری که بانک مرکزی به‌عنوان مسئول در این حوزه با وجود انجام فعالیت اولیه از دوسال پیش، متأسفانه تاکنون نتوانسته رگولاتوری این بخش را به دقت و مبتنی بر نیاز جامعه پیش ببرد پس بخش خصوصی در فناوری بلاکچین روی ماینینگ و رمزارزها و تبادل متمرکز شده و به بقیه نکات مثبت بلاکچین کمتر پرداخته و به همین دلیل در بقیه بخش‌ها نیز موفقیتی حاصل نشده است.
وی افزود: فناوری بلاکچین می‌تواند در توسعه اقتصاد دیجیتال و شهرهوشمند بسیار تأثیرگذار باشد، چرا که دو عنصر شفافیت و امنیت را به‌صورت همزمان نیاز دارد. از این‌رو کارها هم در اقتصاد دیجیتال بین بخشی است از یک منظر حوزه‌های فناورانه در آن درگیر هستند و از منظر دیگر کسب وکارها و صنایع مختلف می‌توانند دربلاکچین فعال شوند چرا که برای کارهای بین بخشی شفاف و امن بسیار تأثیرگذار است.رئیس سازمان نصر تهران، درباره چالش‌های حوزه بلاکچین نیز گفت: مهم‌ترین نکته و چالش وجود اختلال در اندیشگاه‌های قوای مختلف برای نحوه مواجهه با فناوری‌های نوظهور است.
استفاده از فناوری‌های نوین مانند بلاکچین لازم و ضروری است و کاری که ابتدای امر باید انجام دهیم این است که دیدگاه مدیران ارشد را درباره فناوری‌های نوین و ویژگی‌های خارق‌العاده آنها مانند بلاکچین، شفاف کنیم.البته نباید منکر تهدیدهای فناوری نوظهور شد بنابراین نیازمند برخورد قانونی است. به نظرم راه رشد از شناخت درست این فناوری و حمایت ویژه از متخصصان آن می‌گذرد.
بلاکچین روشی برای اداره شهر
محمد امامی‌نژاد کارشناس بین‌المللی ICT نیز معتقد است که توانایی زنجیره بلوکی یا همان بلاکچین تنها در رمزارزها کاربرد ندارد و آخرین استفاده از آن را در انتخابات نظام صنفی رایانه‌ای کشور برای رأی دهی به کاندیداها شاهد بودیم.
امامی‌نژاد گفت: امروزه در جهانی زندگی می‌کنیم که با افزایش جمعیت، منابع هم محدود می‌شود و نیاز است، منابع جایگزین با روش‌های ارزان‌تر برای تولید منابع مورد نیاز بشریت خلق شود که یکی از این روش ها استفاده از ویژگی توزیع‌پذیری پراکنده بلاکچین در جهت اداره شهرهای هوشمند است.
وی افزود: بلاکچین می‌تواند به‌صورت پراکنده از سوی همکاران جمعی خرد توزیع شده در اقصی نقاط یک شهر امکان تولید و ارائه خدمات و منابع را ایجاد کند. به‌عنوان مثال می‌توان در کنار یک مصرف کننده برق بودن، با توجه به ماهیت اقلیمی محل سکونت تولید کننده و فروشنده برق هم بود.
این کارشناس با اشاره به اینکه بلاکچین دارای کاربردهای بسیاری است، گفت: بلاکچین می‌تواند مدیریت دیتا را توزیع کند و این خود مفهوم امنیت، همگون سازی سطح ارائه خدمت در جامعه، سرعت و در نهایت ارزشگذاری واقعی محصولاتی را که در این بستر توزیع می‌شود به همراه دارد.
به‌گفته وی بلاکچین برای حاکمیت می‌تواند کاهش هزینه‌ها، امنیت و سرعت در ارائه خدمات را در بر داشته باشد به شرطی که حاکمیت توانایی ساختن بستر ارائه سرویس برای این بستر را فراهم کند.
امامی‌نژاد با بیان اینکه چالش‌های زیادی برای پیاده‌سازی بلاکچین بخصوص در حوزه شهرهای هوشمند وجود دارد، گفت: چالش‌های فنی شامل زیرساخت، کمبود نیروی متخصص توسعه دهنده، حریم خصوصی و امنیت است. در بخش کسب و کاری هم با چالش‌هایی مانند ارزش دارایی‌ها، وضع موارد قانونی از سوی دولت‌ها همچون نظام‌های مالیاتی، الزامات تطبیق با قانون‌های سنتی و قدیمی مواجه هستیم و در نهایت چالش‌های رفتاری نیز وجود دارد که آن نیز شامل نبود درک از ارزش بالقوه، اعتماد به شبکه بلاکچین است.
به اعتقاد امامی‌نژاد برای رفع چالش‌ها نیاز به اولویت‌بندی از سوی حاکمیت و جهت دهی منابع مالی با ترکیب بخش خصوصی و دولتی است.
بلاکچین زیرساختی برای اعتماد
رضا قربانی عضو هیأت مدیره سازمان نظام صنفی رایانه‌ای استان تهران نیز معتقد است یکی از روندهای فناوری مهم در شهرهای هوشمند اینترنت اشیا است. اینترنت اشیا به معنای اتصال همه اشیا به شبکه اینترنت و هوشمند شدن هر چیزی است که در اطراف ما وجود دارد. اشیا وقتی شروع به تعامل با هم می‌کنند نیاز به زیرساختی برای ایجاد اعتماد دارند که بلاکچین این زیرساخت را فراهم می‌کند.
قربانی گفت: هرچند که ترکیب اینترنت اشیا و بلاکچین در شهرهای هوشمند شاید موضوع دوری به‌نظر برسد ولی برخی تصور می‌کنند در چند سال آینده و با پیشرفت این فناوری‌ها ما شاهد کاربردهای جدید بلاکچین خواهیم بود. این ترکیب به نوعی چنان در هم تنیده است که برخی تصور می‌کنند این دو فناوری برای همدیگر ساخته شده‌اند.
این کارشناس حوزه فاوا مهم‌ترین کاربرد بلاکچین را ایجاد زیرساختی برای اعتماد عنوان کرد و افزود: با تکنولوژی‌هایی مانند اینترنت اشیا هرچه که در شهر می‌بینیم به شبکه اینترنت متصل می‌شود و اشیا برای تعامل با هم نیاز به زیرساختی برای اعتماد دارند. به عبارتی تمام اشیای هوشمند می‌توانند بدون استفاده از واسطه انسانی و غیرانسانی از طریق بلاکچین با هم تعامل و بده‌بستان داشته باشند. وی در ادامه گفت: به‌عنوان مثال تصور کنید که در خانه خود پنل‌های خورشیدی نصب کرده‌اید. این پنل‌ها می‌توانند در زمانی که شما خانه نیستید این برق را به خودروی برقی که در نزدیکی خانه شماست، بفروشند. یعنی بدون اینکه تعاملی بین افراد انجام شود تراکنش‌های مالی بین آنها و تمام هماهنگی‌ها از طریق ابزارهای فناورانه انجام می‌شود و زیرساخت اعتماد را هم بلاکچین در اختیار ما می‌گذارد.این کارشناس درباره وضعیت فناوری بلاکچین در کشورمان نیز گفت: خوشبختانه بواسطه رسانه‌های تخصصی و البته توجه رسانه‌های عمومی توجه به فناوری بلاکچین در وضعیت قابل قبولی است و همراه با دنیا توانسته‌ایم در جریان آخرین روندها قرار بگیریم و شاهد رشد کسب‌وکارهای بزرگ و قوی در ایران هستیم. قربانی افزود: نهادها نیز متوجه کاربردهای بلاکچین شده‌اند.
به‌عنوان نمونه انتخابات اعضای هیأت مدیره سازمان نظام صنفی رایانه‌ای سال گذشته بر بستر بلاکچین برگزار شد و می‌توانیم امیدوار باشیم در آینده نزدیک در حوزه‌های بزرگ‌تر و وسیع‌تر نیز از این فناوری بهره‌مند شویم. به‌گفته این کارشناس حوزه فاوا خوشبختانه بخش خصوصی در این زمینه در بخش‌های گوناگون از جمله ماینینگ و پلتفرم‌های تبادل فعال است، اما اکوسیستم بلاکچین فراتر از این بخش‌ها است و امیدواریم در آینده نزدیک با توسعه مفهوم دارایی دیجیتال شاهد کاربردهای گسترده‌تر این فناوری باشیم. قربانی اعتقاد دارد مهم‌ترین چالش نابالغ بودن اکوسیستم بلاکچین و ناشناخته بودن آن برای تنظیم‌گران و رگولاتورهاست.
این کارشناس گفت: این فناوری ابعاد تأثیرگذاری سیاسی، اقتصادی و اجتماعی دارد و نگرانی‌هایی را در سطح رگولاتورها ایجاد کرده از این‌رو متأسفانه اکوسیستم بلاکچین در ایران به اندازه کافی رشد نیافته و از منظر تعامل با رگولاتورها و تنظیم‌گرها توانایی کافی ندارد. وی افزود: این فناوری یکی از ابزارهای پیشران اقتصاد دیجیتال و شهرهای هوشمند است و به تنهایی توانایی تغییر ندارد و برای اینکه به اندازه کافی اثربخش باشد باید آن را در کنار ابزارها و فناوری‌های دیگر دید، چرا که بلاکچین به تنهایی کاری از پیش نمی‌برد.
