سامانه یکپارچه و نخستین گامها در مسیر تخصیص عادلانه خودرو
سامانه یکپارچه تخصیص خودرو در طول یک ماه گذشته و از ابتدای آغاز فعالیت، با واکنشهای متفاوتی روبرو شده؛ واکنشهایی که بسیاری از آنها برگرفته از رویکردهای غیرتخصصی در حوزه خودرو بوده است.
به گزارش پرشین خودرو، طی این مدت، انتقاداتی نیز از این سامانه صورت گرفته است؛ نخستین انتقاد که طی روزهای ابتدای فعالیت از سوی رسانهها مطرح شد، بحث اختلال در این سامانه بود، موضوعی که شرکت مشاورین گسترش الکترونیک ایما (مگا) بهعنوان مجری این طرح در بیانیهای اعلام کرد که این موضوع ناشی از عوامل بیرونی و خارج از اختیارات این شرکت بوده است.
اما مهمترین انتقادها زمانی سامانه تخصیص یکپارچه تخصیص خودرو را هدف قرار داد که نام تعدادی از منتخبان اصلی در مراجعه بعدی کاربران به «منتخب رزرو» تغییر یافته بود. این موضوع حواشی متعددی ایجاد کرد، تا جایی که بسیاری از رسانهها نخستین اصل مورد ادعای این طرح یعنی شفافسازی فرآیند تخصیص خودرو به متقاضیان و تخصیص عادلانه را زیر سوال بردند.
این در حالی است که بعد از این اتفاق، منوچهر منطقی، معاون صنایع حملونقل وزارت صمت اعلام کرد که به همه منتخبانی که نام آنها در سامانه یکپارچه تخصیص خودرو اعلام شده است (شامل منتخبان اصلی و ذخیره)، خودرو تخصیص داده میشود. این موضوع بهمعنای آن است که برخلاف حواشی ایجاد شده مبنی بر تضییع حقوق منتخبان اصلی، نه تنها این عده خودروی مورد نظر خود را دریافت خواهند کرد، بلکه منتخبان ذخیره (که بهواسطه استعلامهای انجامشده، تمامی آنها متقاضیان واقعی خودرو هستند) نیز بدون شرکت در نوبت فروش بعدی، خودروی انتخابشده خود را دریافت خواهند کرد.
از نکات حائز اهمیت که میتواند دلیل محکمی مبنی بر تحقق شفافیت در فرآیند تخصیص خودرو باشد، در وهله نخست میتوان به برگزاری فرآیند قرعهکشی در حضور نمایندگان خودروسازان و نهادهای نظارتی، و در وهله بعد به استعلام منتخبان از مراجع ذیصلاح اشاره کرد. این موارد بهخودی خود بهمعنای حذف حداکثری واسطهگری از فرآیند تخصیص خودرو است.
از سوی دیگر، باید به موضوع افزایش امکان دسترسی متقاضیان واقعی نیز اشاره کرد. آنچه در فرآیند تخصیص خودرو در این سامانه رخ داده، حاکی از آن است که تعداد ثبتنامکنندگان به ازای هر خودرو کاهش یافته است؛ موضوعی که میتواند نتیجه استعلامها و فیلتر شدن واسطهها باشد. موضوع تاثیرگذار دیگر در این مورد، امکان انتخاب تنها یک خودرو برای هر متقاضی است؛ پیش از این بهدلیل مجزا بودن ثبتنام هر خودروساز، بسیاری از متقاضیان بدون در نظر گرفتن اولویتهای خود و صرفا جهت برندهشدن در قرعهکشیها در ثبتنام اغلب خودروسازان شرکت میکردند. این در حالی است که به این متقاضیان باید واسطههایی که در تمامی ثبتنامها شرکت میکردند را نیز اضافه کرد.
اما اینک علاوه بر فیلتر شدن و حذف واسطهها، هر متقاضی در هر نوبت از ثبتنام در سامانه یکپارچه، از بین تمامی خودروهای موجود 6 خودروساز، میتواند تنها و تنها یک خودرو را انتخاب کند. این موضوع سبب آن شده است که هر متقاضی بر اساس شرایط و اولویتهای خود خودرو مورد نظر را انتخاب کند؛ موضوعی که موجب کاهش چشمگیر تقاضای غیرواقعی شده و یکی از مهمترین عوامل تبدیل یک متقاضی به «متقاضی واقعی» است.
سامانه یکپارچه تخصیص خودرو با گام برداشتن در این مسیر، درصدد برابرسازی میزان عرضه و تقاضا در بازار خودرو است؛ موضوعی که در طول سالهای گذشته تلاشهای بسیاری برای آن صورت گرفته، اما اینک بهواسطه این سامانه بیش از هر زمان دیگری ساز و کار مشخص و مدونی برای آن در نظر گرفته شده است. تحقق ایجاد تعادل میان عرضه و تقاضا، دستاوردهای متعددی به همراه خواهد داشت که مهمترین آنها میتواند حذف کامل واسطهگری، از بینرفتن بازارهای غیررسمی و در نهایت تعدیل قیمتها باشد.
این سامانه در این مرحله نخستین گامهای خود را برداشته، گامهایی که در صورت برخورداری از حمایت رسانهها و افکار عمومی، در آینده محکمتر برداشته خواهند شد و در تحقق هدف نهایی آن یعنی تخصیص عادلانه خودرو موثر خواهند بود.