در حالی که رقابت نامزدها برای نشستن بر مسند ریاست‌جمهوری روزهای پایانی خود را سپری می‌کند، دولت سیزدهم برای دولت بعدی در حوزه فناوری اطلاعات، فیلترینگ گسترده، سرعت و کیفیت پایین اینترنت و نارضایتی جامعه از اختلال‌های مکرر را به جا گذاشته است.
کارشناسان نیز از کارنامه غیرقابل قبول این دولت در حوزه آی‌تی می‌گویند و به اعتقاد آنها با شرایط فعلی در توسعه و تسهیل دسترسی به تکنولوژی‌های ارتباطی به اوایل دهه ۹۰ بازگشته‌ایم.
روزنامه دنیای اقتصاد نوشت: معاون وزیر ارتباطات در دولت دوازدهم نیز معتقد است با اینکه هر دو دولت دوازدهم و سیزدهم در سطح انتظارات جامعه عمل نکردند، اما به دلیل شعارهای بدون پشتوانه کارشناسی و عملیاتی دولت سیزدهم، میزان نارضایتی مردم از این دولت بیشتر بوده است.
برگشت وضعیت اینترنت به دهه ۹۰
وزیر ارتباطات دولت سیزدهم مسوولیت خود در این وزارتخانه را با وعده‌های تکمیل شبکه ملی اطلاعات، حمایت از حقوق کاربران در فضای مجازی و توسعه صنعت فضایی شروع کرد. حالا او با گذشت سه سال معتقد است که در این مدت فقط به دنبال توسعه سرعت و کیفیت زیرساخت‌های ارتباطی از جمله اینترنت بوده و توانسته است کاستی‌های موجود را رفع کند. این در حالی است که به اعتقاد کارشناسان با عملکرد دولت سیزدهم در سرعت و کیفیت از تکنولوژی‌های ارتباطی به‌خصوص اینترنت به دوران قبل از دهه ۹۰ برگشته‌ایم.
اما مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارش اخیر خود مطرح کرد که با وجود اتصال ۷.۵ میلیون خانوار به شبکه فیبر نوری، صرفا بیش از ۵۰۰هزار مکان اداری، تجاری و مسکونی در حال استفاده از خدمات اتصال تار(فیبر) نوری به شیوه‌های مختلف هستند. بازوی پژوهشی مجلس همچنین رشد ۳۰۰ درصدی نقاط اتصال فیبر نوری در سال جاری را هم واقع‌بینانه ندانست.
همچنین امیر ناظمی، معاون وزیر ارتباطات در دولت دوازدهم نیز معتقد است که زیرساخت‌های توسعه‌یافته در دولت فعلی عملیاتی نشده و دلیل آن می‌تواند این باشد که مشتری ندارد یا توانایی نهایی‌سازی آنها وجود نداشته است.
این پژوهشگر در ادامه صحبت‌های خود افزایش زیرساخت‌های ارتباطی همچون پهنای باند در دولت سیزدهم را نامناسب ارزیابی می‌کند و به اعتقاد او، در این زمینه مراکز داده و تبادل، تغییرات و پیشرفتی نسبت به قبل نداشته‌اند. ناظمی همچنین به «دنیای اقتصاد» درباره توسعه خدمات بر بستر اینترنت می‌گوید: «ایجاد و گسترش کسب‌وکارها یکی از بخش‌های این حوزه است که در دولت سیزدهم شاهد شکل‌گیری کسب‌وکار جدیدی نبوده‌ایم. حتی استارت‌آپ‌های فعال نیز با چالش‌ها و محدودیت‌های متعددی در مسیر رشد مواجه شدند.»
به اعتقاد این کارشناس، با شرایط نامساعد سرعت و کیفیت اینترنت در دولت سیزدهم، به اوایل دهه ۹۰ برگشتیم.» ادهم تنها نقطه قوت دولت سیزدهم را توسعه فیبر نوری می‌داند و در این خصوص توضیح می‌دهد: «با اینکه توسعه فیبر نوری اقدام مثبتی در افزایش سرعت و کیفیت اینترنت است، اما بر اساس آمارها، همچنان اینترنت ۴G و اینترنت همراه رتبه اول را در دسترسی به اینترنت دارند و هنوز فیبر نوری به‌صورت رایج در دسترس عموم قرار ندارد که دلیل آن به هزینه‌های بالا، انحصار مجوز و نرخ پایین اتصال آن برمی‌گردد.»
پسرفت در دولت الکترونیک؟
از سوی دیگر، تحقق دولت الکترونیک یکی از وعده‌های جدی وزیر ارتباطات در دولت سیزدهم بوده است و او در این رابطه اعلام کرده است که ۹۹ درصد دستگاه‌ها به پنجره هوشمند خدمات دولت متصل شده‌اند و در حال حاضر ۵۰۰ خدمت به‌صورت هوشمند به مردم ارائه می‌شود. این در حالی است که به اعتقاد امیر ناظمی، تعداد سرویس‌های الکترونیکی دولت نه تنها رشد نداشته، بلکه کاهش هم یافته است. همچنین اتاق بازرگانی تهران در گزارش اخیر خود مطرح کرد که تفسیر اشتباه از دولت الکترونیک در ایران منجر به تعدد سامانه‌ها شده است؛ زیرا در مسیر تحول دیجیتال، فرآیندها همچنان به صورت دستی و اصلاح‌نشده باقی مانده و تنها در قالب پلتفرم‌های الکترونیک ارائه شده است.
حمایت از حقوق کاربران در فضای مجازی وعده دیگر زارع‌پور است، اما با این وجود در یک سال اخیر داده‌ای از مردم نبود که در فضای اینترنت منتشر شود و حریم خصوصی آنها را از بین نبرد. در این رابطه، دولت سیزدهم دستورالعمل حفاظت از حریم خصوصی کاربران را تدوین و ابلاغ کرد که تاکنون با وجود اتمام مهلت‌ها، گزارشی از اجرای این دستورالعمل منتشر نشده است. معاون وزیر ارتباطات در دولت دوازدهم با اشاره به این موضوع می‌گوید: «دولت سیزدهم در زمینه حفظ امنیت اطلاعات و داده‌های کاربران ایرانی نیز موفق عمل نکرده و مقررات‌گذاری مناسبی نیز در این رابطه نداشته است.»
با این اوصاف، در حالی که دولت سیزدهم روزهای پایانی خود را سپری می‌کند، اما کارنامه چندان مثبتی از عملکرد خود به جا نگذاشته است و در این خصوص کارشناس‌ها توصیه‌هایی برای دولت بعدی دارند. امیر ناظمی، معاون وزیر ارتباطات در دولت دوازدهم، در این رابطه معتقد است که بزرگ‌ترین درس دولت جدید از دولت سیزدهم باید این باشد که تیم اجرایی به‌خصوص تیم وزارت ارتباطات با ایده‌های استراتژیک و کارشناسی عمل کنند و تعامل با بخش خصوصی را سرلوحه تصمیمات خود قرار دهند. او با بیان اینکه اکوسیستم استارت‌آپی کشور تیم وزارت ارتباطات در دولت سیزدهم را تیمی نمی‌دانست که صدای آنها را به گوش حاکمیت برساند، می‌گوید: «در کل نمی‌توان نمره قابل قبولی به عملکرد این دولت در حوزه فناوری اطلاعات داد. البته با اینکه هر دو دولت دوازدهم و سیزدهم در سطح انتظارات جامعه عمل نکردند، اما به دلیل شعارهای بدون پشتوانه نظری دولت سیزدهم میزان نارضایتی مردم از این دولت بیشتر بوده است.»
از سوی دیگر، این روزها که بازار وعده و وعیدهای رنگارنگ داغ است و نامزدهای ریاست‌جمهوری در حوزه‌های مختلف وعده می‌دهند، اما کاندیداها تا اینجای این کار هیچ اشاره دقیقی نکرده‌اند که دولت تا چه حدی می‌تواند جلوی محدودیت‌ها و فیلترینگ سرویس‌های مختلف را بگیرد. حتی عیسی زارع‌پور، وزیر فعلی ارتباطات، خطاب به نامزدها اعلام کرد که وعده رفع فیلترینگ ندهند، زیرا این موضوع در حیطه اختیارات دولت نیست. مرضیه ادهم، کنشگر اینترنت نیز به همین نکته اشاره می‌کند و به اعتقاد او دسترسی به اینترنت آزاد در ایران به تغییرات سیاست‌های کلان و بالادستی نیاز دارد.
