بیت کوین تلاش می‌کند یک سیستم پولی بدون حد و مرز ارائه کند. با وجود اشتیاق سرمایه گذاران به خرید بیت کوین هنوز نتوانسته به جایگاهی که باید دست پیدا کند.
بیت کوین اولین تلاش انسان برای خلق یک سیستم پولی دیجیتال نبود. از ابتدای ظهور سیستم‌های دیجیتال در نیمه دوم قرن بیستم، بشر به دنبال راهی برای استفاده از این ظرفیت به منظور انجام امور مالی بوده است. تلاش‌های زیادی در این زمینه انجام و پروژه‌های متعددی معرفی شد، اما هیچ کدام گسترش پیدا نکرد. اما ساتوشی ناکاموتو، شخصیت مرموز خالق بیت کوین، موفق شد با تکیه بر فناوری بلاک چین و استفاده از فنون رمزنگاری یک شبکه پولی بین‌المللی و بدون مرز ایجاد کند.
آن چه سبب تفاوت Bitcoin از شبکه‌های پولی قبلی می‌شود، فناوری بلاک چین است. به خاطر شکل متفاوت ذخیره‌سازی داده در یک پایگاه داده بلاک چینی، امنیتی به شدت بالا است و از طرفی شفافیت در تراکنش‌ها در بالاترین سطح ارائه می‌شود. از طرفی دیگر، این یک سیستم غیر متمرکز است، به این معنی که فرد، تیم، گروه، شرکت، سازمان یا کشور خاصی روی آن کنترل و احاطه ندارد. کاربران مسئول مدیریت دارایی‌های خود هستند.
اولین ارز دیجیتال رمزنگاری شده دنیا با هدف ارائه یک سیستم تبادل مالی بین‌المللی خلق شد، اما این روزها خرید بیت کوین بیشتر وجهه سرمایه گذاری به خود گرفته است. با این حال، همچنان هدف اولیه خود را دنبال می‌کند. به لطف این شبکه قادر خواهید بود بدون محدودیت، از هر نقطه به هر نقطه دنیا پول ارسال کنید. تنها پیش نیاز، دسترسی به اینترنت و یک گوشی هوشمند است.
اما چرا با وجود گذشت 12 سال از زمان ظهور Bitcoin نتوانسته به هدفش دست پیدا کند؟ موانع بر سر راه تبدیل بیت کوین به یک ارز بین‌المللی چیست و چطور می‌توان آن‌ها را از میان برداشت؟
خارج بودن از کنترل دولت‌ها و ناشناس بودن تراکنش‌ها
غیر متمرکز بودن Bitcoin به این معنی است که هیچ موجودیت واحدی روی آن کنترل ندارد، بلکه شبکه به صورت انجمنی، توسط صدها هزار نفر، اداره می‌شود. از این نظر باید آن را با دلار آمریکا یا ریال ایران مقایسه کرد که تحت نظر یک نهاد مشخص، بانک مرکزی کشور، قرار دارد. سیاست‌های پولی هر کشور نحوه عرضه را تعیین می‌کند. از طرفی دولت بر نقل و انتقالات احاطه دارد و قادر به ردیابی آن‌ها است. به این ترتیب قادر به محاسبه مالیات یا ردیابی تراکنش‌های غیر قانونی خواهد بود.
تصور کنید یک سیستم پولی توسط شرکتی خلق شده که تحت نظارت بانک مرکزی نیست. این شبکه موفق می‌شود نظر مردم را جلب و میزان استفاده زیادی پیدا کند. دولت برای جلوگیری از خارج شدن مبادلات مالی از کنترلش، این شرکت را مجبور به همکاری و ارائه اجازه مانیتور زیرساخت‌هایش خواهد کرد. برای بیت کوین چنین کاری امکان‌پذیر نیست.
بیت کوین غیر متمرکز است، یعنی همانند سیستم پولی فرضی که در بالا گفتیم، سروری خاص برای آن وجود ندارد. شبکه متشکل از صدها هزار کامپیوتر پراکنده در سراسر دنیا است و دست به دست دادن آن‌ها سیستم را تشکیل می‌دهد. اگر یکی از دسترس خارج شود، خدشه‌ای به بیت کوین وارد نخواهد شد، هر چند افزایش تعداد اعضا به افزایش امنیتش کمک می‌کند. به همین دلیل موجودیت کنترل‌کننده واحدی وجود ندارد تا بلکه تحت فشار نهادهای نظارتی کشورها به خواسته‌های آن‌ها تن بدهد.
بدیهی است کشورها به همین دلیل از گسترش بیت کوین جلوگیری و با خرید و فروش آن مخالفت کنند. یک شبکه نقل و انتقال مالی خارج از کنترل نهادهای نظارتی مطلوب دولت‌ها نیست. به عنوان مثال آن‌ها نمی‌توانند همانند حساب‌های بانکی سنتی، حساب فردی را در شبکه بیت کوین مسدود یا تراکنش‌های او را ردیابی کنند. هر فردی به سادگی نصب یک اپلیکیشن موبایل نظیر Trust Wallet و بدون ارائه مدارک شناسایی یک حساب برای خود در این شبکه می‌سازد.
این نحوه فعالیت در شبکه بیت کوین سبب ناشناس بودن تراکنش‌ها شده است. حال تبهکاران از این ویژگی به نفع خود سواستفاده می‌کنند و مبادلات مالی‌شان را با Bitcoin انجام می‌دهند. اگرچه دیگر همانند اولین سال‌های ظهور اولین ارز دیجیتال رمزنگاری شده، تراکنش‌های آن کاملا ناشناس و غیر قابل ردیابی نیست و ابزارهایی برای پیدا کردن مبدا و مقصد یک تراکنش وجود دارد، اما این کار همچنان در مقایسه با ردیابی مبادلات داخل سیستم‌های پولی سنتی بسیار سخت‌تر است.
مخالفت دولت‌ها یکی از اصلی‌ترین موانع سر راه بیت کوین برای تبدیل شدن به یک ارز بین‌المللی است. تا وقتی که نهادهای نظارتی به این ارز دیجیتال روی خوش نشان ندهند، گسترش آن با مشکل مواجه است.
نوسان بالای قیمت
ارزهای دیجیتال، مخصوصا پادشاه آن‌ها یعنی بیت کوین، به داشتن نوسان‌های شدید قیمت مشهور هستند. ممکن است طی چند دقیقه، ارزش یک واحد آن 20 درصد یا بیشتر سقوط یا رشد کند. این یکی از دلایل رو آوردن افراد به خرید بیت کوین با هدف ذخیره ارزش یا نوسان‌گیری به جای استفاده از آن در مبادلات مالی عادی است.
تصور کنید به عنوان یک فروشنده یا سرویس‌دهنده، تصمیم به پذیرش بیت کوین به عنوان یک روش پرداخت گرفته‌اید. اگر قیمت بیت کوین بعد از دریافت توسط شما در مقایسه با زمان ارسال توسط خریدار تفاوت داشته باشد، عصبانی نخواهید شد؟
السالوادور، یکی از کشورهای واقع در آمریکای لاتین، اولین کشوری است که بیت کوین را به عنوان پول رسمی پذیرفته و کسب و کارها را ملزم به قبول آن شبیه دلار آمریکا (اولین پول رسمی السالوادور) کرده است. اما نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد 70 درصد مردم کشور با این اجبار مخالف هستند. علت اصلی آن‌ها، همین نوسان قیمت بیت کوین است.
سرعت پایین تراکنش‌ها
در مقایسه با حواله‌های بین‌المللی و زمان ارسال پول از کشوری به کشوری دیگر، سرعت انجام تراکنش‌های بیت کوین بسیار بالاتر است. در اینجا به جای چند روز انتظار، عملیات طی چند ساعت انجام خواهد شد. اما در مقایسه با مبادلات عادی یا سیستم‌های پرداختی نظیر پی‌پال، بیت کوین بسیار کندتر است، چرا که زمان عملیات در آن از چند ثانیه به چند ساعت افزایش پیدا می‌کند.
به عقیده ویتالیک بوترین، مغز متفکر دنیای رمز ارزها و نابغه‌ی خالق اتریوم، شبکه‌های بلاک چینی و رمز ارزی بر پایه یک مثلث کار می‌کنند. اضلاع این مثل امنیت، عدم تمرکز و مقیاس‌پذیری هستند. مقیاس‌پذیری به زبان ساده تعداد تراکنش‌های پردازش شده در واحد زمان است. به عقیده وی نمی‌توان هر سه مورد را با هم داشت، به طوری که با توجه به امنیت و خاصیت عدم تمرکز، از مقیاس‌پذیری کاسته می‌شود. برای بهبود مقیاس‌پذیری، یکی از دو عامل دیگر فدا خواهد شد.
در حال حاضر، به طوری متوسط، هر ثانیه فقط 4 الی 7 تراکنش در شبکه بیت کوین پردازش می‌شود! این تعداد را با بالای 10 هزار تراکنش پردازش شده توسط سیستم‌های بانکی سنتی مقایسه کنید.
کارمزدهای بالا
در حال حاضر کارمزد انتقال بیت کوین چیزی بین 500 الی 700 هزار تومان است! این مبلغ ثابتی است و به ارزش تبادل بستگی ندارد. به همین دلیل بیت کوین در حال حاضر برای خرید خرد و مبالغ اندک اصلا مناسب نیست. چطور می‌توان برای پرداخت 30 هزار تومان هزینه یک فنجان قهوه، 600 هزار تومان کارمزد داد!؟
