رییس انجمن دیابت ایران با بیان اینکه حدود ۱۲ درصد از جمعیت بزرگسال کشورمان به دیابت مبتلا هستند، گفت: بعد از انجام واکسیناسیون، تعداد دیابتی‌هایی که در بیمارستان بستری شوند، کمتر شد.
دکتر اسدالله رجب با بیان اینکه در حال حاضر حدود ۱۲ درصد از جمعیت بزرگسال کشورمان به دیابت مبتلا هستند، گفت: شیب ابتلا به دیابت نه‌تنها در ایران، بلکه در تمام کشورهای جهان رو به افزایش است. به عنوان مثال در سال ۲۰۱۹ از هر ۱۱ نفر بزرگسال یک نفر به دیابت مبتلا بوده است، اما اکنون از هر ۱۰ نفر، یک نفر دیابتی است و پیش‌بینی می‌شود که تا سال ۲۰۴۵ از هر هشت نفر یک نفر به دیابت مبتلا باشد. بنابراین شیب تند ابتلا به دیابت را در سراسر جهان شاهدیم.
وی افزود: طبیعتا در کشور ما و به خصوص در منطقه خاورمیانه این شیب مقداری تندتر است. دلیل عمده آن هم این است که بالاخره کشورهای اروپایی و آمریکای شمالی در حوزه مباحث بهداشتی و پیشگیری مقداری بیشتر هزینه کرده و کار می‌کنند. بر این اساس به خصوص در اروپا شیب ابتلا به دیابت بسیار پایین‌تر است و پایین‌ترین نرخ رشد را در کشورهای اروپایی می‌بینیم. در عین حال افزایش شهرنشینی و تغییر سبک زندگی نیز در این زمینه موثر است.
وجود ۸ میلیون دیابتی در ایران
رجب با بیان اینکه آماری که از میزان ابتلا به دیابت در کشورمان و دنیا داده می‌شود، برآورد است، گفت: اکنون گفته می‌شود که بیش از ۶.۷ درصد از مرگ‌ومیرهای بزرگسالان در سراسر جهان در ارتباط با دیابت و عوارض ناشی از آن است. تقریبا بیش از ۵۰ درصد دیابتی‌ها در کشور شناسایی شده‌اند و به این ترتیب تقریبا بیش از ۵ میلیون نفر در کشورمان شناسایی شده‌اند. بر این اساس بیش از ۵ میلیون نفر دیابتی شناسایی شده در کشور داریم، اما به طور کلی برآورد می‌شود که تعداد مبتلایان به دیابت‌مان در کشور بیش از ۸ میلیون نفر است.
واکسیناسیون علیه کرونا و کاهش بستری‌های کرونایی در میان دیابتی‌ها
رییس انجمن دیابت با بیان اینکه میزان مرگ و میر دیابتی‌ها در کشور ما هم بالاست، اظهار کرد: طبیعتا پاندمی کووید ۱۹ بر روی تمام مردم جهان اثر منفی گذاشته که در مبتلایان به دیابت هم به همین صورت بود. در آغاز پاندمی بیشتر دیابتی‌هایی را درگیر کرد که قند خون‌های بد کنترل داشتند و متاسفانه در کشور ما اکثر دیابتی‌ها کنترل خوبی انجام نمی‌دهند. در آمارهایی هم که در بیمارستان‌ها دریافت می‌کردیم، حدود ۲۲ درصد از کسانیکه در بیمارستان‌ها بستری می‌شدند و فوت می‌کردند، دیابتی‌ها بودند. به خصوص دیابتی‌های نوع دو که یکسری بیماری‌های زمینه‌ای هم داشتند. مثلا دیابت داشتند، چاق هم بودند، فشار خون هم داشتند و … البته بعد از انجام واکسیناسیون، میزان بستری دیابتی‌ها در بیمارستان کمتر شد. اما دیابتی‌هایی با کووید دچار مرگ و میر می‌شدند که بد کنترل بودند. به میزان نادر شاهد بودیم که مبتلایان به دیابتی که قند خون‌شان را به خوبی کنترل کردند، با ابتلا به کووید دچار فوت شوند.
چرا بیماری ۸۰ درصد دیابتی‌ها در کشور کنترل مطلوبی ندارد؟
رجب ادامه داد: اکنون شعار اصلی فدراسیون بین‌المللی دیابت برای امسال و سال‌های آتی “دسترسی مراقبت‌های دیابتی برای همه است”. زیرا بسیاری از دیابتی‌های جهان هستند که هنوز دسترسی خوبی به آموزش‌های مرتبط با دیابت و انسولین ندارند. در جهان از هر دو نفر دیابتی یک نفر به آموزش‌های مرتبط با دیابت دسترسی دارد. در ایران هم متاسفانه به بحث آموزش‌های مرتبط با دیابت توجه نمی‌شود. دیابتی‌ها همواره می‌پرسند که چه چیزی بخورم و چه چیزی نخورم و اصلا از مباحث آموزشی مرتبط با این بیماری صحبت نمی‌شود. علت اینکه بیش از ۸۰ درصد از دیابتی‌هایمان از کنترل مطلوب برخوردار نیستند، این است که به خوبی در زمینه پیشگیری آموزش نمی‌بینند. باید پیشگیری کنیم که اولا به دیابت مبتلا نشویم و اگر شدیم باید پیشگیری کنیم تا دچار عوارض آن نشویم. در کشورمان به موضوع پیشگیری اهمیتی داده نمی‌شود.
وی ادامه داد: تقریبا می‌توانیم دیابت بیش از ۸۰ درصد دیابتی‌های نوع دو را با پیشگیری و آموزش کنترل کنیم تا هزینه‌ای روی دست اقتصاد مملکت نگذارند. کار باید پیشگیری باشد، نه فقط شعار. در عین حال سیاستمداران بهداشتی و درمانی کشور باید بودجه لازم را برای آن ارائه دهند و آموزش پزشکی هم بر این اساس تغییر کند. در این صورت می‌توان تعداد مبتلایان به دیابت را کاهش داد. در غیر این صورت هرچقدر منابع داشته باشید باید خرج دیابتی‌ها کنید.
دسترسی مناسب دیابتی‌ها به دارو
رجب درباره وضعیت دسترسی به دارو و تجهیزات مرتبط با بیماران دیابت مانند انسولین قلمی، گفت: خوشبختانه اکنون برای مبتلایان به دیابت مشکل دارو نداریم. دارو هم داریم، اما نکته مهم باز هم آموزش است؛ چراکه بیمار باید بداند که چگونه از دارو استفاده کند. زیرا مدیر درمان و درمان‌کننده اصلی در دیابت خود بیمار است و باید به او آموزش درست ارائه داد. اکنون ۸۰ درصد بیماران دیابتی دارو می‌گیرند، اما نتیجه نمی‌گیریم. زیرا آموزش وجود ندارد. اکنون داروهای دیابت در کشور تحت پوشش بیمه است و بخشی از آن‌ها وارداتی هستند، اما اکثرشان به صورت تولید داخلی وجود دارند. در زمینه داروهای وارداتی طبیعتا ممکن است دچار مشکلاتی شویم، اما باید برنامه‌ریزی کنیم که چگونه با امکاناتی که داریم دارو و درمان دیابتی‌ها را مدیریت کنیم.
وی با اشاره به مشکلات اجتماعی دیابتی‌ها، گفت: برخی مبتلایان به دیابت که به سر کار می‌روند از ترس اینکه اخراجشان نکنند، نمی‌توانند قند خود را در محل کار کنترل کنند. مشکلات اجتماعی این بیماران بیش از مشکلات درمانی‌شان است.
انواع دیابت
رجب درباره تفاوت دیابت نوع یک و نوع دو، گفت: طبق طبقه‌بندی سازمان بهداشت جهانی و فدراسیون بین‌المللی دیابت، چهار دسته است که شامل دیابت نوع یک، نوع دو، دیابت بارداری و دیابت همراه با بیماری‌های دیگر است. شایع‌ترین نوع آن دیابت نوع یک و دو است. دیابت نوع یک بیشتر کودکان، نوجوانان و افراد زیر ۳۰ سال را مبتلا می‌کند. در این نوع دیابت سیستم دفاعی بدن به دلایلی به سلول‌های تولید انسولین حمله می‌کند. دیابتی نوع یک وقتی به این نوع دیابت مبتلا می‌شود باید انسولین درمانی شود و این نوع دیابت قابل پیشگیری هم نیست. حدود ۵ تا ۱۰ درصد از دیابتی‌ها به دیابت نوع یک مبتلا می‌شوند.
وی ادامه داد: حال دیابت نوع دو که شایع‌ترین نوع دیابت بوده و ۹۰ درصد دیابتی‌ها را تشکیل می‌دهند، عمدتا افراد بالای ۳۰ سال هستند. علت اصلی دیابت نوع دو تغییر در شیوه زندگی مانند بی تحرکی، تغذیه ناسالم، افزایش وزن و… است. به همین دلیل می‌گوییم افرادی که چاق هستند، ممکن است بیش از ۸۰ درصد در طول زندگی‌شان به دیابت مبتلا شوند. درمان این دیابت تغییر در شیوه زندگی، مدیریت استرس و در نهایت استفاده از داروهای خوراکی است و یک‌سوم تا یک‌چهارم از این افراد هم نیازمند تزریق انسولین می‌شوند. این افراد کسانی هستند که دیابت‌شان دیر تشخیص داده می‌شود. یکی از علائم دیابت، بی‌علامتی آن است. یعنی فرد سال‌ها به دیابت مبتلا بوده، اما شناسایی نشده است.
رجب گفت: اگر یک بیمار مبتلا به دیابت بیش از ۴ سال قندش بالای حد نرمال باشد، طبیعتا باید منتظر عوارض بیماری در او باشیم. درصد بسیار ناچیزی است که امکان دارد قند بالا داشته و دچار عارضه نشوند، اما اکثر دیابتی‌ها با قند بالای کنترل نشده، دچار عوارض دیابتی می‌شوند. بیشترین عارضه‌ای که ایجاد می‌شود ابتدا عوارض چشمی است. بعد از آن بیماری‌های قلبی و عروقی و احتمال ایجاد زخم پای دیابتی و … هم وجود دارد.
